آزمایش میلگرد چیست
فهرست مطالب
تست یا همان آزمایش میلگرد یکی از اقداماتی است که در صنعت تولید محصولات فولادی، با هدف شناسایی خواص آلیاژهای به کار رفته در این محصول، انجام شده و بر اساس آن می‌توان تشخیص داد که میلگرد تست شده برای چه کاربردها و مصارف بیشتر مناسب است. علاوه بر صنایع بزرگ، حتی مصرف‌کنندگان معمولی نیز باید در هنگام خرید در کنار اطلاع از قیمت، نسبت به کیفیت محصول نیز اطمینان حاصل کنند.
تست‌های متنوعی که روی این کالاهای فولادی انجام می‌شود معمولا می‌تواند به صورت دقیق کیفیت میلگرد را مشخص کند. اما آیا می‌دانستید که آزمایش‌های مخصوص برای تشخیص کیفیت میلگرد کدامند و هر کدام به چه صورت انجام می‌شود؟ اگر در آینده نزدیک قصد دارید میلگرد بخرید ولی نسبت به اطمینان از کیفیت محصولات موجود در بازار تردید دارید؛ حتما ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید. در بخش‌های مختلف این راهنما توضیح می‌دهیم که آزمایش میلگرد چیست و چطور انجام می‌شود؟
ضوابط آزمایش میلگرد
گرچه بتن یک ماده سخت و مقاوم در برابر نیروهای فشاری است؛ اما توان تحمل نیروهای کششی را ندارد. به همین خاطر باید در کنار آن از محصولی استفاده شود که استحکام کششی بتن را افزایش می‌دهد. میلگردهای تقویت‌کننده فولادی دقیقا همان محصولی هستند که در افزایش استحکام بتن در برابر نیروهای کششی نقش موثری دارند. ضمن اینکه میلگرد می‌تواند از ترک خوردن بتن بر اثر قرار گرفتن در معرض چرخه انبساط و انقباض جلوگیری کرده و به این ترتیب در حفظ یکپارچگی سازه نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.
اهمیت میلگرد در سازه‌های اسکلت بتنی به ما نشان می‌دهد که تست میلگرد در کارخانه و قبل از استفاده تا چه حدی مهم است. از آنجایی که بخش اعظمی از مقاومت و استحکام سازه منوط به کیفیت میلگرد به کار رفته در ساختش است؛ باید تست‌های مختلفی روی این محصول انجام شده تا تولیدکننده نسبت به کیفیت میلگرد اطمینان حاصل کند. به طور کلی طبق ضوابط حاکم در صنعت تولید محصولات فولادی، تمامی میلگردها قبل از عرضه به بازار و استفاده، باید تست‌های مختلفی را پشت سر بگذارند.
آشنایی با روش‌های تست میلگرد
همانطور که اشاره شد برای تست کیفیت میلگرد روش‌ها و آزمایشات مختلفی وجود دارد که هر کدام یکی از خواص این محصول را مورد سنجش قرار می‌دهند. در بخش‌های بعدی در مورد متداول‌ترین تست‌هایی که روی این محصول انجام می‌شود و نتایج آنها روی کارایی و عملکرد میلگرد اثرگذار است صحبت می‌کنیم.
تست کشش
این تست بر مبنای استاندارد ASTM انجام می‌شود. این استاندارد، استانداردی است که علاوه بر استانداردهای داخلی، برای تولید تمامی میلگردها در ایران از آن استفاده می‌شود. همانطور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد؛ مقاومت میلگرد در برابر نیروهای کششی تعیین‌کننده میزان مقاومت بتن در برابر این عامل است. بنابراین برای تضمین خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی محصولی مانند میلگرد انجام تست کششی لازم و ضروری است. به طور کلی الزامات آزمایش مکانیکی برای محصولی مانند میلگرد به ۴ دسته کششی، خمشی، فشرده‌سازی و خستگی تقسیم می‌شود.
انواع آزمایشات ISO می‌توانند ضمن تعیین خواصی مانند حداقل مقاومت تسلیمی یا همان Reh محصول، مقادیر طول کشش میلگرد را نیز مشخص کنند. فرآیند انجام این تست تقریبا ساده است؛ اما معمولا نیاز به دستگاه‌ها و تجهیزاتی دارد که پیچیده هستند. برای شناخت خواص مکانیکی و استاتیکی میلگرد هیچ چیز بهتر از انجام تست کششی روی محصول نیست.
تست خمش
این تست در واقع میزان مقاومت میلگرد در برای شکستن، شکل‌پذیری، استحکام و خمش را اندازه‌گیری می‌کند. برای انجام تست خمش ابتدا میلگرد را به اندازه ۹۰ درجه خم کرده و سپس آن را به مدت نیم ساعت در معرض دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهند تا کاملا گرم و دمای داخلی آن با دمای محیط اطرافش یکسان شود. سپس اجازه می‌دهند تا میلگرد در محیط خنک و همدمای با آن شود. اگر بعد از اتمام این فرآیند روی بدنه میلگرد اثری از ترک یا شکستگی دیده نشد؛ یعنی محصول آماده استفاده در ساختمان است و می‌تواند از بتن به صورت کامل حمایت کند.
تست سختی برینل
این آزمایش نوعی تست تخصصی است که میزان سختی فولاد در آن اندازه‌گیری می‌شود. به طور کلی برینل به معنی فرورفتگی دائمی روی سطوح سخت است. برای انجام تست سختی برینل وسیله‌ای که شامل یک توپ بزرگ و سنگین است را با میزان نیروی مشخصی روی میلگرد فولادی قرار داده و به این ترتیب به آن فشار وارد می‌کنند. این وسیله ساده اما کاربردی می‌تواند میزان مقاومت و سختی میلگرد را بسنجد.
تست ضربه
این تست تعیین می‌کند که برای ترک خوردن میلگرد باید جسمی که با آن برخورد می‌کند چقدر انرژی صرف کند. تست ضربه بهترین تست برای اندازه‌گیری شکنندگی محصول و قابلیت چکش‌خواری آن است. در این تست می‌توان با اندازه‌گیری انرژی جذب شده در طول شکست، میزان مقاومت و دوام میلگرد را تعیین کرد. نکته بسیار جالب این است که تست ضربه را معمولا در کارخانه‌ها در دماهای مختلف انجام می‌دهند تا نسبت به کیفیت محصول اطمینان خاطر ایجاد شود.
تست تنش
این تست هر گونه اطلاعاتی که در مورد مقاومت کششی، استحکام تسلیمی و الکتریسیته محصول نیاز است را به مصرف‌کننده یا مجری آزمایش ارائه می‌دهد. تست تنش به ما نشان می‌دهد که میلگرد با قرار گرفتن در معرض نیروی چه واکنشی از خود نشان می‌دهد.
در تست سنجش قابلیت‌هایی مانند قابلیت کششی محصول، استحکام کششی، استحکام تسلیمی و میزان کشیده شدن، میلگرد را می‌کشند. انجام این آزمایش فنی می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. به عنوان مثال این تست می‌تواند عملکرد مواد در عملیات تحت نیروهای عادی و شدید را پیش‌بینی کرده و مشخصات الزامات برای اجرای مقررات قرارداد را تعیین کند.
برای انجام تست تنش ابتدا یک تکه میلگرد به عنوان نمونه به صورت تصادفی از بین تولیدات کارخانه انتخاب شده و سپس آن را با نیرویی کنترل شده و به آرامی می‌کشند. این کشش تا جایی ادامه پیدا می‌کند که فلز دچار تغییر شکل شود یا بشکند. معمولا محصولات فلزی زمانی پدیده تسلیم را تجربه می‌کنند که به مرور و در طول زمان آزمایش به نقطه‌ای رسیده باشند که مقاومت خود را از دست داده و از آن به بعد بتوانند بدون افزایش نیروی وارده، دچار تغییر شکل شوند.
نکته بسیار مهمی که در مورد آزمایش میلگرد وجود دارد این است که این تست باید به صورت همزمان بر روی بتن نیز انجام شود تا بتوان اطمینان حاصل کرد که مقاومت هر دو محصول در کنار هم منتج به نتیجه مطلوب می‌شود. ضمن اینکه این تست‌ها میزان رعایت استاندارد در تولید محصولات را نشان داده و تعیین‌کننده قیمت میلگرد آجدار و ساده هستند.
