داربست یک سازه موقت برای پشتیبانی از سازه اصلی است و علاوه بر این، کارگران میتوانند از این سازه به عنوان سکویی برای انجام کارهای ساختمانی استفاده کنند. نوع داربستی که روی نمای سازه نصب میشود؛ به نوع کار ساختمانی که قرار است روی آن انجام شود بستگی دارد. داربستها را یا با استفاده از الوارهای چوب یا با استفاده از لولههای فولادی داربستی میسازند. این سازه برای حمایت کردن کامل از کارگران و سایر مصالح ساختمانی که روی آن قرار میگیرند؛ باید تا جای ممکن پایدار و محکم باشد.
انواع داربست ساختمانی
متداولترین داربستهایی که در صنعت ساختمان کاربرد دارند به شرح زیر است:
- داربست تک
- داربست دوتایی
- داربست کنسولی
- داربست معلق
- داربست پایهدار
- داربست فولادی
- داربست ثبت شده
داربست تک
داربست تک که عموما برای سنگ یا آجر کاری نما از آن استفاده میشود و به آن داربست لایه آجری نیز گفته میشود متشکل از پایهها، تیر افقی و تخته است که در فاصله حدود ۱.۲ متری به موازات دیوار نصب میشود. فاصله بین پایهها در این نوع داربست ساختمانی حدود ۲ تا ۲.۵ متر است. تیرهای افقی نیز با فاصله ۱.۲ تا ۱.۵ متر به پایهها متصل میشوند. تیر افقی چوب بست نیز از شکاف داخل دیوار در فاصله ۱.۲ تا ۱.۵ متر به سمت انتهای لوله افقی قرار میگیرد.
داربست دوتایی
اگر ایجاد سوراخ در دیوار برای حمایت از تیر افقی چوب بست دشوار باشد؛ به جای داربست تک از این مدل داربست استفاده میشود. برای اجرای داربست دوتایی به دو ردیف داربست برای محکم کردن سازه نیاز است. ردیف اول این داربست به فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر از دیوار و ردیف دیگر از ردیف اول ۱ متر فاصله دارد. سپس تیر افقی چوب بست قرار میگیرد که توسط هر دو ردیف پشتیبانی میشود. به این مدل داربست ساختمانی داربست مستقل نیز گفته میشود.
داربست کنسولی
این سازه نوعی داربست است که در آن پایهها بر روی یک سری از سوزنها قرار گرفته و توسط آنها پشتیبانی میشوند. این سوزنها در واقع پایههایی هستند که از سوراخهای ایجاد شده در دیوار خارج میشوند. به این داربست، داربست تک قاب نیز میگویند. در نصب داربستهای کنسولی باید دقت شود. به طور کلی داربستهای کنسولی در شرایطی مانند وقتی زمین ظرفیت پشتیبانی از پایهها را ندارد؛ وقتی قرار است تردد در زمین نزدیک دیوار زیاد نباشد و زمانی که قسمت بالایی دیوار در حال ساخت است کاربرد دارند.
داربست معلق
در داربستهای معلق، سکوی کار به جای قرار گرفتن روی زمین، به کمک طناب یا زنجیر از پشت بام ساختمان آویزان میشود. بنابراین میتوان به کمک این زنجیر، سازه داربست را تا ارتفاع مورد نیاز بالا یا پایین آورد. از این نوع داربست برای تعمیرات، علامتگذاری، نقاشی و غیره استفاده میشود.
داربست پایهدار
در داربست پایهدار، سکوی کار بر روی سه پایه یا نردبان متحرک قرار گرفته و توسط آنها پشتیبانی میشود. این مدل داربست معمولا برای انجام کارهای داخل ساختمان مانند نقاشی، تعمیرات و… کاربرد دارد و برای کار کردن تا ارتفاع ۵ متر میتوان از آن استفاده کرد.
داربست فولادی
داربست فولادی توسط لولههای فولادی به نام لوله داربستی ساخته میشود که توسط کوپلرها یا اتصالات فولادی به یکدیگر متصل و ثابت میشوند. نصب یا برچیدن این مدل داربست بسیار آسان است. با وجود اینکه قیمت لوله داربستی و اتصالات آن بالاست؛ اما استحکام بیشتر، دوام بیشتر و مقاومت بالاتر در برابر آتش این مدل داربست ساختمانی را بسیار محبوب ساخته است. همانطور که اشاره شد؛ درست است که با توجه به قیمت لوله داربست نصب داربست فولادی زیاد مقرونبهصرفه نیست؛ اما ایمنی بیشتری را برای کارگران فراهم میکند.
داربست ثبت شده
داربستهای ثبت شده نیز از لولههای فولادی ساخته میشوند اما مجهز به کوپلینگها و قابهای مخصوص و اجزای متفاوتی نسبت به دیگر مدلهای داربست هستند. این سازهها در حقیقت داربستهای آمادهای هستند که در بازار وجود دارند. در این نوع داربست سکوی کار بر روی براکتهایی قرار میگیرد که میتوان آنها را تنظیم کرد و ارتفاعشان را به حد مورد نیاز رساند.
انواع دیگر داربست ساختمانی
به غیر از ۷ مدل داربستی که در بالا به آنها اشاره شد؛ مدلهای دیگری از این سازه موقت نیز وجود دارد که استفاده از آنها مرسوم است.
داربست چوبی و بامبو: استفاده از داربست ساخته شده از الوارهای چوبی و ساقه بامبو در آسیا بیش از هر جای دیگر جهان رایج است. این داربستها به دلیل انعطافپذیری بالا و سازگاری با محیط زیست کاربردهای بسیاری دارند. برای ساخت این سازه، تکنسینها در حین کار بر روی آن، بخشهای مختلف را به هم متصل کرده و داربست را کم کم شکل میدهند.
داربست لوله و گیره: این مدل داربست یک داربست فولادی است که به راحتی مونتاژ میشود. داربست لوله و گیره نیاز به اتصال تکیهگاهها به یکدیگر برای تشکیل دو ستون مرتفع دارد. سپس پایهها و تخته متصل با گیرههایی که به طور خاص برای این مدل تکیهگاه طراحی شدهاند سرجای خود قرار میگیرند. این داربست به این دلیل محبوب است که میتوانید تخته را هرجا که لازم است قرار داده؛ جابهجا کنید و فرم آن را با ساختارهای نامنظم و با شکلهای عجیب تطبیق دهید تا بتوانید دسترسی به بخشهای مختلف نما را امکانپذیر کنید.
داربست Kwikstage: این مدل داربست ساختمانی به دلیل سازگاری زیاد با پروژههای تجاری و مسکونی و همچنین نصب آسان، بسیار محبوب است. داربست Kwikstage دارای یک سکوی ضد لغزش و نرده محافظ است که سازه را برای کارگران ساختمانی ایمن و برای قرار دادن تجهیزات به اندازه کافی قابل اعتماد میکند. فولاد گالوانیزه بهترین ماده خام برای تولید لولههای داربستی این سازه است. این جنس فولاد استحکام زیادی دارد و میتوان با این شیوه داربستبندی، یک سیستم درهم تنیده و با دوام را روی نمای ساختمان برپا کرد. ضمنا این مدل داربست برای هر ارتفاعی قابل تنظیم است.