شیرآلات فولادی به قطعات ساخته شده از نوعی خاصی از فلز گفته می‌شود که برای تنظیم، باز و بسته کردن و کنترل جریان سیالات در خطوط انتقال کاربرد دارند. تنوع این محصولات در بازار به شدت بالاست و کاربردهای اصلی آنها به صنایع مختلفی از جمله صنعت انتقال آب و فاضلاب، صنعت نفت و گاز و… مربوط می‌شود. این تولیدات متنوع بر اساس کاربرد و کارایی که در صنایع گوناگون دارند؛ قابل تقسیم به دسته‌های مختلفی هستند. با ما در این مقاله همراه شوید تا با کلاسه‌بندی‌های مختلف این شیرها و انواع متنوع آن بیشتر آشنا شوید.

کلاسه‌بندی شیرهای فولادی

این شیرآلات در کلاس‌های مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. عددی که به عنوان کلاس شیر روی بدنه آن درج می‌شود نشان می‌دهد که این محصول قادر است تا چه میزان فشار کاری را بدون مشکل تحمل کند. شیرهای فولادی بر اساس کلاس‌های استاندارد و متنوعی از جمله ۱۵۰، ۳۰۰، ۹۰۰، ۱۵۰۰، ۲۵۰۰ و ۴۵۰۰ تولید می‌شوند. از طرفی روی بدنه شیرآلات فولادی حروف اختصاری NPS نیز وجود دارد که نشانه از اندازه و سایز محصول است. NPS با DN یا همان قطر اسمی شیر ارتباط مستقیم دارد. به عنوان مثال اگر NPS یک محصول ۱ باشد یعنی قطر اسمی آن ۲۵ است. بنابراین شما باید بسته به نیاز خود سایز شیر را انتخاب کنید.

انواع شیرآلات فولادی

پرکاربردترین شیرهای فولادی موجود در بازار عبارتند از:

  • شیر توپی: در بدنه داخلی این شیرها یک جسم کروی شکل وجود دارد که در مسیر حرکت سیال قرار می‌گیرد. در مرکز این شکل کروی مجزایی وجود دارد که با باز شدن آن سیال می‌تواند در خط جریان داشته و با بسته شدن آن مسیر حرکت مسدود شود.
  • شیر دروازه‌ای: این شیر از نظر عملکرد بسیار شبیه به شیرهای توپی است. دریچه تعبیه شده در بدنه داخلی این شیر با بسته شدن به صورت عمودی، مسیر را مسدود می‌کند. با استفاده از این شیرها نمی‌توان حجم جریان را کنترل کرد. در واقع شیر دروازه‌ای فقط برای بستن یا باز کردن کامل جریان سیال کاربرد دارد و نمی‌توان آن را روی حالت نیمه باز تنظیم کرد.
  • شیر یکطرفه: این شیرهای پرکاربرد به دو صورت لولایی و فشاری تولید می‌شوند. بدنه و درپوش در شیرهای یکطرفه لولایی قابل مشاهده است. داخل این قسمت از محصول دیسکی وجود دارد که هنگام باز شدن شیر، در جهت حرکت سیال و رو به بالا باز می‌شود. اگر این دیسک به حالت اولیه برگردد؛ جریان مسدود می‌شود. نوع فشاری این محصول نیز به این صورت عمل می‌کند که با جریان داشتن سیال به یک سمت باز شده و با برگشت آن در لوله به صورت خودکار بسته می‌شود.
  • شیر ایمنی: برای کنترل جریان در لوله‌ها و دستگاه‌هایی که فشار کاری بالایی دارند از این مدل شیر استفاده می‌شود. این مدل شیر را می‌توان بسته به حجم و میزان جریان سیال تنظیم کرد.
  • شیر مجرابند: داخل بدنه این شیر که ساختار ساده‌ای دارد؛ یک پلاک توپی است که حاوی حفره‌ای برای عبور سیال می‌باشد. این شیرها نیز مانند برخی از مدل‌هایی که در ادامه معرفی کردیم؛ برای کنترل جریان کاربرد ندارند؛ بلکه می‌توان آنها را فقط روی دو حالت باز و بسته تنظیم کرد.

شیر پروانه‌ای فولادی چیست؟

فولاد کربنی آلیاژی ساخته شده از آهن است که عنصر اصلی موجود در آن کربن می‌باشد. به طور کلی هیچ عنصر آلیاژی دیگری برای کنترل خواص مواد به این ترکیب اضافه نمی‌شود. شیر پروانه‌ای که با استفاده از این نوع آلیاژ ساخته می‌شوند به شیر پروانه ای فولادی شهرت دارند. شیرهای پروانه‌ای نوعی شیر یک چهارم چرخشی هستند که برای باز و بستن کردن یا تعدیل جریان سیال در خط از آنها استفاده می‌شود. این محصولات نسبت به دیگر شیرآلات سبک وزن هستند؛ جای نصب کمی نیاز دارند؛ قیمت‌شان مناسب است؛ عملکرد سریع دارند و در سایزهای بزرگ تولید می‌شوند. کلمه پروانه در نام این محصول به دیسکی اشاره دارد که به یک میله متصل است. هنگامی که دریچه باز می‌شود؛ دیسک می‌چرخد تا سیال از آن عبور کند. هنگامی که میله دیسک را با یک چهارم چرخش در موقعیتی عمود بر جهت جریان قرار می‌دهید جریان بسته می‌شود.

شیر کشویی فولادی چیست؟

شیر کشویی فولادی نوعی شیر با مکانیزم حرکت خطی است که برای مسدود کردن کامل جریان سیال، بدون ایجاد تغییر جهت در آن استفاده می‌شود. این شیرها روش کارآمد برای کنترل جریان حرکت آزادانه مواد خشک محسوب می‌شوند. البته این محصول یک شیر ایده‌آل برای انتقال و قطع حرکت سیالاتی مانند نفت خام، گاز و سایر محصولات پتروشیمی است. بدنه این نوع شیرها بیشتر به صورت موازی ساخته می‌شود و از این رو اغلب به آنها شیرهای کشویی موازی نیز می‌گویند. شیر کشویی را یا می‌توانید کاملا باز یا کاملا ببندید. بنابراین معمولا از این شیر برای تنظیم جریان استفاده نمی‌شوند.

شیر پنوماتیک فولادی چیست؟

شیر پنوماتیک سیستمی است که از اختلاف فشار گاز یا هوای فشرده برای عملکرد خود استفاده می‌کند. در چنین سیستمی از مکانیسم‌های مختلف می‌توان برای توزیع گاز فشرده استفاده کرد. البته همه این مکانیزم‌ها به عنوان یک سیستم متمرکز عمل می‌کنند. شیر پنوماتیک فولادی نیز به نوعی شیر فولادی گفته می‌شود که بر اساس همین سیستم طراحی و تولید می‌شود. شیرهای پنوماتیک برای کنترل، توزیع و هدایت جریان سیال در لوله کاربرد دارد. در این محصول عمل هدایت و تنظیم جریان از طریق عناصر قفل‌کننده و تنظیم‌کننده انجام می‌شود. بنابراین، شیرهای پنوماتیک به عنوان واسطه بین منبع (کمپرسور) و محرک‌ها (مانند محرک پنوماتیک، سیلندر پنوماتیک و…) در سیستم پنوماتیک عمل می‌کنند.

قیمت شیرهای فولادی

قیمت شیر فولادی با توجه به تنوع بالای این محصول بسیار متفاوت است. شیرهایی که مکانیزم ساده‌تری دارند معمولا ارزان هستند و شیرهای پیچیده جزء محصولات گران محسوب می‌شوند. اما به طور کلی شیرهای فولادی نسبت به شیرهایی که از استیل ساخته می‌شوند ارزان‌تر هستند و اجرای خطوط لوله‌کشی با آنها منجر به کاهش بهای تمام شده پروژه خواهد شد.