تاسیسات آتش نشانی
فهرست مطالب
تاسیسات آتش‌نشانی به تجهیزاتی گفته می‌شود که برای مقابله و اطفاء حریق طراحی شده و در هر ساختمانی بسته به شرایط محیطی، با هدف حفاظت از جان ساکنین به یک شیوه مشخص اجرا می‌شود. این تاسیسات می‌توانند در زمان مناسب و با انجام اقداماتی مانند کنترل حریق، خاموش کردن آتش و هدایت مسیر آن به قسمتی از ساختمان که خالی از سکنه است؛ جان و مال افرادی که ساکن در این محیط بسته هستند را نجات دهند.
بنابراین اگر ساختمانی مجهز به این تاسیسات مفید نباشد؛ وقوع حریق ممکن است خسارات مالی و جانی بسیاری را به بار بیاورد که برخی از آنها حتی دیگر قابل جبران نیستند. پس وجود یک سیستم اعلام و اطفاء حریق در هر ساختمانی الزامی است. از طرفی اجرای صحیح و استفاده از تجهیزات با کیفیتی مانند شیر آتش نشانی چدنی برای برپایی این تاسیسات در سرعت بخشیدن به عملیات کنترل حریق تاثیر بسزایی دارد.
آشنایی با انواع تاسیسات اعلام و اطفاء حریق در ساختمان
تاسیسات آتش‌نشانی را بسته به روشی که برای اطفاء حریق استفاده می‌کنند به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:
- سیستم آتش‌نشانی خشک: این سیستم برای کنترل حریق در آتش‌سوزی‌های گسترده استفاده می‌شود. از سیستم خشک بیشتر زمانی استفاده خواهد شد که حجم حریق به حدی است که نیاز به حضور آتش‌نشانان در محل دارد.
- سیستم آتش‌نشانی تر: این سیستم برای کنترل حریق توسط ساکنین ساختمان طراحی شده است.
- سیستم آتش‌نشانی ترکیبی: این شیوه کنترل حریق نیز ترکیبی از سیستم خشک و سیستم تر است.
اجرای سیستم آتش‌نشانی خشک (رایزر خشک آتش‌نشانی)
برای اجرای این سیستم از لوله‌هایی استفاده می‌شود که در حالت عادی در آنها آبی جریان ندارد. این سیستم پایپینگ باید از درب ورودی آغاز شده و با انشعابات متعدد به طبقات بالاتر منتهی شود. این انشعابات باید امکان اتصال شلنگ و تجهیزاتی مانند شیرالات چدنی جهت کم و زیاد کردن فشار آب را داشته باشند. در اطراف جعبه آتش‌نشانی معمولا دو سوراخ وجود دارد که سوراخ‌های بالایی آن مربوط به سیستم آتش‌نشانی خشک هستند.
اجرای سیستم آتش‌نشانی تر (رایزر تر آتش‌نشانی)
در این سیستم که به کمک لوله‌کشی در ساختمان پیاده می‌شود؛ آب همیشه در لوله‌ها وجود دارد. این سیستم پایپینگ هم منبع جداگانه آب داشته و هم به آب شهری متصل می‌شود. بنابراین وقتی شیر ورودی به جعبه آتش‌نشانی و نازل سر لوله باز می‌شود؛ آب جریان پیدا کرده و می‌توان از آن به عنوان روشی برای کنترل حریق استفاده کرد.
جریان این آب ممکن است بسته به شیوه اجرای سیستم از طبقات پایین یعنی موتور خانه یا طبقات بالا یا همان پشت‌بام شروع و به فایر باکس یا همان جعبه آتش‌نشانی وارد شود. خروجی‌هایی که در پایین این جعبه تعبیه می‌شوند مخصوص استفاده از سیستم آتش‌نشانی تر هستند.
اجرای سیستم آتش‌نشانی ترکیبی (خشک و تر یا همان رایزر ترکیبی آتش‌نشانی)
همانطور که از نام این سیستم پیداست؛ در طراحی و اجرای آن از هر دو سیستم خشک و تر به صورت همزمان استفاده می‌شود. نکته جالب در مورد این سیستم اطفاء حریق این است که نیاز ندارد برای اجرای این دو سیستم از دو لوله‌کشی مجزا استفاده شود. در واقع هم سیستم خشک و هم سیستم تر در روش ترکیبی از یک خط لوله مشترک استفاده می‌کنند. معمولا اگر قرار باشد روش ترکیبی در ساختمانی مرتفع اجرا شود؛ جهت تامین فشار سیستم آتش‌نشانی از بوستر پمپ آتش‌نشانی استفاده خواهد شد.
هزینه اجرای تاسیسات آتش‌نشانی در ساختمان
هزینه اجرای سیستم اطفاء حریق در ساختمان بستگی به این دارد که از چه روشی برای نصب استفاده شود. علاوه بر این متراژ کلی ساختمان، کاربری آن از نظر مسکونی، تجاری و یا صنعتی بودن و همچنین تعداد طبقات می‌توانند روی این هزینه تاثیر مستقیم داشته باشند. هزینه خرید وسایلی مانند لوله و شیرآلات، اجرت جوشکاری لوله‌ها و اتصالات و به طور کلی نصب لوازم و همچنین کیفیت و جنس اسپرینکلر و فایر باکس‌ها نیز از دیگر عواملی هستند که هزینه اجرای هر کدام از سیستم‌های ذکر شده آتش‌نشانی در بالا بر اساس آنها تعیین می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که برای تخمین هزینه تجهیز هر ساختمانی به سیستم اطفاء حریق باید به موارد مختلفی توجه کرد.
اهمیت استفاده از تاسیسات آتش‌نشانی در ساختمان‌ها
از آنجایی که وقوع حریق هیچ وقت قابل پیش‌بینی نیست؛ هر ساختمانی فارغ از نوع کاربری خود باید به تاسیسات آتش‌نشانی مجهز باشد. فایر باکس‌ها یا همان جعبه‌های آتش نشانی و اسپرینکلرها از جمله مهم‌ترین تجهیزاتی هستند که برای اجرای این سیستم مفید در ساختمان‌ها از آنها استفاده می‌شود.
وجود تاسیسات آتش‌نشانی در هر ساختمانی باعث می‌شود که ساکنین و حتی آتش‌نشان‌ها بتوانند در کنترل حریق سرعت عمل بیشتری داشته باشند و از خسارات شدید پیشگیری کنند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که در زمان اجرای این تاسیسات باید به آن توجه کرد؛ اجرای اصولی سیستم است. رعایت همین نکته می‌تواند باعث محافظت و ایمنی بیشتر جان و مال ساکنین و همچنین محافظت از محیط زیست شود. بنابراین علاوه بر استفاده از وسایل و تجهیزات تاسیساتی ایمن و استاندارد، توجه به کیفیت اجرا و تبحر متخصص در نصب تجهیزات و راه‌اندازی سیستم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
سیستم لوله‌کشی اسپرینکلر در تاسیسات آتش‌نشانی ساختمان
این سیستم لوله‌کشی به شبکه‌ای به هم پیوسته از لوله‌ها گفته می‌شود که برای مقابله با آتش و اجرای سیستم اطفاء حریق طبق استانداردهای جهانی طراحی و برپا خواهد شد. منبع تامین آب، شیر کنترل فشار آب، هشدار دهنده جریان آب و سیستم تخلیه به فاضلاب از جمله مهم‌ترین اجزایی هستند که با قرار گرفتن در کنار هم می‌توانند یک سیستم لوله‌کشی اسپرینکلر استاندارد ایجاد کنند.
اسپرینکلرها به دلیل حساسیت به حرارت و دما، به محض وقوع آتش‌سوزی فعال شده و سیستم اطفاء حریق را به کار می‌اندازند. شبکه لوله‌کشی پیوسته‌ای که منتهی به اسپرینکلرها است باید از قبل و منطبق با استانداردهای خاصی طراحی و روی کار نصب شود.
همانطور که مشاهده می‌کنید؛ در اجرای تاسیسات اطفاء حریق نکات بسیار مهمی از کیفیت اقلام اولیه گرفته تا نصب و راه‌اندازی وجود دارد که رعایت تک تک آنها می‌تواند به معنی محافظت بیشتر از جان ساکنین ساختمان و جلوگیری از گسترش خسارات مالی باشد.
