یکی از فاکتورهای مهم که لوله‌ها را بر اساس آن در بازار به دسته‌های مختلف تقسیم می‌کنند رده محصول است. در این مقاله قصد داریم توضیحات تکمیلی در مورد یکی از رده‌های پرمصرف این محصول یعنی لوله رده ۴۰ ارائه کنیم. اما قبل از آن بهتر است با اصطلاح رده و انواع لوله بیشتر آشنا شوید.

انواع لوله

انواع لوله بر اساس جنس بدنه عبارتند از:

لوله گالوانیزه: این مدل لوله بعد از تولید توسط روی مذاب پوشانده می‌شود تا مقاومت بیشتری پیدا کند. جنس بدنه این محصولات از نوع آهن سفید نورد شده است که بعد از تبدیل به جسمی دایره‌ای، محل اتصال دو لبه آن توسط عملیات جوش‌کاری به هم چسبیده می‌شود. لوله‌های گالوانیزه معمولا به دو شکل سبک و متوسط تولید و در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. روکش روی در این محصولات به عنوان آند عمل کرده و باعث می‌شود لوله در برابر خوردگی مقاوم شود.

لوله سیاه: این مدل لوله نیز از جنس فولاد ساخته شده و بدون روکش است. در واقع لوله سیاه به لوله‌های گالوانیزه قبل از اینکه با روی مذاب پوشیده شوند گفته می‌شود. روی بدنه این لوله‌های فولادی هیچگونه پوشش محافظی وجود ندارد و به همین خاطر در برابر خوردگی در مقایسه با لوله‌های گالوانیزه مقاومت کمتری دارند. لوله‌های سیاه به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می‌شوند.

لوله فولادی: لوله فولادی یکی از پرفروش‌ترین لوله‌های موجود در بازار است. نکته جالب در مورد این محصول این است که قیمت لوله فولادی در مقایسه با لوله گالوانیزه و لوله استیل که در ادامه معرفی می‌کنیم ارزان‌تر بوده و به همین خاطر برای مصارف معمولی بیشتر به سراغ لوله فولادی می‌روند.

لوله استیل: لوله استیل به نوعی از لوله فلزی گفته می‌شود که از آلیاژ خاصی تولید می‌شود. در تولید این آلیاژ علاوه بر کربن، عناصر و فلزات دیگری نیز وجود دارد که بدنه محصول را در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و عوامل محیطی دیگر بسیار مقاوم می‌کند. از آنجایی که قیمت لوله استیل در مقایسه با قیمت لوله فولادی به شدت گران‌تر است؛ فقط برای مصارف خاص از لوله استیل استفاده می‌شود.

رده لوله چیست؟

رده لوله یکی از پارامترهای اصلی دیگری است که لوله‌ها بر اساس آن به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. اصطلاح رده به ضخامت لوله اشاره دارد که وابسته به وزن آن است. این فاکتور در حقیقت همان مقدار اسکجول لوله یا گاهی اوقات معادل شاخص استاندارد ضخامت لوله (شاخص وزنی لوله) است.

چند نکته در مورد رده لوله

  • در مورد رده لوله چند نکته بسیار مهم وجود دارد که در این بخش به آنها اشاره می‌کنیم:
  • ضخامت لوله‌های رده ۴۰ و STD تا سایز ۱۰ اینچ که به شیوه بدون درز تولید شده‌اند یکسان است.
  • لوله‌های رده STD که در سایزهای بالاتر از ۱۲ اینچ ساخته می‌شود دارای ضخامت یکسان و معادل ۹.۳۵ میلی‌متر هستند.
  • لوله‌های بدون درز رده ۸۰ و XS تا سایز ۸ اینچ ضخامت یکسانی دارند.
  • ضخامت لوله‌های رده XS که در سایزهای بیشتر از ۸ اینچ تولید می‌شوند؛ معمولا یکسان و معادل عدد ۱۲.۷ میلی‌متر است.

انواع ضخامت لوله بر اساس رده

لوله رده ۲۰

برای تعیین ضخامت این مدل لوله بدون درز که به صورت استاندارد بر اساس لوله sch20 مشخص می شود باید با توجه به سایز لوله به استاندارد ASME B36.10 رجوع شده و این فاکتور بر اساس میلی‌متر استخراج شود. به عنوان مثال طبق جدول این استاندارد، ضخامت یک لوله ۸ اینچی رده ۲۰ دقیقا باید ۶.۳۵ میلی‌متر باشد.

لوله رده ۴۰

این مدل لوله نیز از نوع بدون درز بوده و بر اساس استاندارد لوله sch40 مشخص می‌شود. برای تعیین ضخامت این محصولات بر اساس واحد اندازه‌گیری میلی‌متر باید به جدول استاندارد ASME B36.10 رجوع شود. البته برای تعیین این ضخامت فقط به رده لوله نیاز ندارید؛ بلکه باید سایز آن را نیز بدانید. به عنوان مثال طبق جدول استاندارد معرفی شده؛ لوله‌ای که رده ۴۰ و سایزی معادل ۱ اینچ دارد؛ باید ۳.۳۸ میلی‌متر ضخامت داشته باشد.

لوله رده ۸۰

ضخامت لوله بدون درز رده ۸۰ که به صورت استاندارد بر اساس لوله sch80 مشخص می‌شود طبق جدول استاندارد ASME B36.10 و بر اساس واحد اندازه‌گیری میلی‌متر تعیین خواهد شد. اگر به جدولی که در زیر مشاهده می‌کنید نگاه کنید متوجه خواهید شد که ضخامت یک لوله رده ۸۰ با سایز ۲ اینچ باید ۵.۵۴ میلی‌متر باشد.

لوله رده ۱۶۰

مانند دیگر محصولات، ضخامت لوله‌های رده ۱۶۰ نیز طبق جدول بالا مشخص شده و بر اساس جدول استاندارد ASME B36.10 تعیین می‌شود. برای مثال یک لوله ۵ اینچی رده ۱۶۰ به صورت استاندارد باید ۱۵.۸۸ میلی‌متر ضخامت داشته باشد.
همانطور که در این جدول مشاهده می‌کنید؛ رده‌های متنوع دیگری نیز برای دسته‌بندی لوله‌ها وجود دارد. به عنوان مثال لوله‌های رده XS و STD و XXS جزء محصولاتی هستند که رده آنها با عدد مشخص نشده اما ضخامت آنها بر اساس سایزشان قابل استخراج است.

اهمیت توجه به رده لوله

توجه به رده لوله‌ای که برای اجرای یک پروژه انتخاب می‌شود از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا همانطور که گفته شد رده نشان‌دهنده ضخامت بدنه محصول است. امروزه انتخاب لوله بر اساس رده آن به خریداران کمک می‌کند که محصول مناسب‌تر و دقیق‌تری را تهیه کرده و ضمن برآورده کردن الزامات قانونی اجرا پروژه، ایمنی بیشتری را نیز در سیستم‌های پایپینگ برقرار کنند.

تنها نکته‌ای که در استفاده از این معیار برای خرید انواع لوله باید به آن توجه داشته باشید این است که ممکن است برای قطرهای مختلف، یک رده برابر، معرف ضخامت‌های متفاوتی باشد. به عنوان مثال ممکن است ضخامت یک لوله با رده ۴۰ و سایز اسمی ۱۲ اینچ، ۱۰.۳۱ میلی‌متر بوده و ضخامت لوله‌ای با سایز ۱۴ اینچ از همین رده ۱۱.۱۳ میلی‌متر باشد. بنابراین بسیار مهم است که علاوه بر رده، سایز لوله نیز برای تعیین ضخامت آن در نظر گرفته شود.