در این مقاله به نکات مهم در زمان نصب داربست می پردازیم. یکی از محدودیت‌هایی که کار در ارتفاع به خصوص در نمای ساختمان دارد؛ عدم دسترسی به نقاط کور و دور افتاده است. داربست یک ساختار فلزی موقت است که با نوعی خاصی از لوله به نام لوله داربستی اجرا شده و باعث می‌شود شما بتوانید آزادانه و بدون محدودیت در ارتفاع کار کنید و به همه بخش‌های نمای خارجی ساختمان دسترسی داشته باشید.

به طور کلی، داربست باید مطابق با استانداردهای خاصی طراحی و ساخته شود و یک مهندس واجد شرایط باید آن را قبل از استفاده بازرسی کند. با این حال، الزامات خاصی نیز در رابطه با ارتفاع داربست، نوع مصالح قابل استفاده و حداکثر بار قابل اعمال بر سازه وجود دارد.

عدم رعایت این الزامات می تواند منجر به صدمات جدی شود، بنابراین کلیه کارهای داربست باید مطابق با مقررات مربوطه انجام شود. در هر منطقه ، این الزامات بین ایالت ها و قلمروها متفاوت است، بنابراین مهم است که مقررات مربوطه را قبل از شروع کار بررسی کنید.

در حقیقت داربست یک سازه فلزی است که به صورت موقت و با متصل کردن لوله‌های مخصوصی به یکدیگر ساخته می‌شود. لوله داربستی لوله‌ای است که از ورق سیاه تولید شده و در 2 اندازه 3 متری و 6 متری در بازار موجود است. این لوله‌ها اتصالات مخصوصی دارند که به کمک آنها به هم وصل می‌شوند و این سازه مستحکم را ایجاد می‌کنند. ضخامت ورق سیاهی که این مدل لوله از آن تولید می‌شود؛ بسته به قیمت لوله داربستی می‌تواند بین 2 تا 4 میلی‌متر باشد. اما عموما به طور متوسط اکثر این لوله‌ها 3.2 میلی‌متر ضخامت دارند.

همه ما داربست ها را در سایت های ساختمانی یا در حال استفاده توسط نقاشان حرفه ای خانه دیده ایم. هنگامی که برای مدت طولانی در ارتفاع کار می کنید و زمانی که نیاز دارید تعدادی ابزار و محصولات را در دسترس داشته باشید، از داربست استفاده می کنید.

طبق گزارش Safe Work Australia،  هشتاد و شش درصد از زمین خوردن ها در محل کار هنگام استفاده از نردبان است، در مقابل 14 درصد در جایی که داربست استفاده می شود. اگر به تنهایی کار می کنید، خوب است که به جای نردبان، ویژگی های ایمنی اضافی یک داربست را داشته باشید. نرده‌های محافظ از افتادن شما جلوگیری می‌کنند، در حالی که پایه‌های پا مانع از لیز خوردن پای شما از لبه می‌شوند. آنها همچنین جلوی چرخیدن ابزارها را می گیرند و به طور بالقوه به ابزارهای زیر آسیب می رسانند. همچنین شما با داربست می‌توانید تمام ابزار و مواد خود را به جای اینکه مجبور باشید از نردبان بالا و پایین بروید، روی فضای کار  داربست همراه خود نگه دارید.

برای اطلاع از نحوه خرید لوله داربستی با کارشناسان تامین کالا در ارتباط باشید.

اصلی‌ترین نکاتی که باید در زمان اجرای داربست به آنها توجه کنید

از آنجایی که داربست یک سازه موقت است که شامل اجزای مهمی مانند اتصالات، تکیه‌گاه‌ها و… می‌باشد؛ برای اجرای صحیح آن به صورتی که به حدی قوی باشد که بتواند وزن کارگران را تحمل کرد و ایمنی آنها را تضمین کند؛ باید به نکات مهمی در زمان اجرای آن توجه کرد. به طور کلی این نکات به دو دسته نکات فنی و نکات ایمنی تقسیم می‌شوند که در ادامه به صورت مجزای آنها را تشریح کرده‌ایم:

نکات فنی مهم در نصب داربست

برای اینکه بتوانید یک داربست را بر اساس اصول فنی استاندارد نصب کنید باید به نکات زیر در زمان اجرای آن توجه کنید:

  • حداقل به 3 پایه عمودی به عنوان تکیه‌گاه، برای اتصال به تیرهای افقی داربست نیاز دارید
  • جایگاهی که برای کار کردن کارگران در نظر گرفته شده است نباید کمتر از نیم متر عرض داشته باشد
  • 2 متر بهترین فاصله عمودی است که باید بین تیرهای افقی سازه وجود داشته باشد
  • الواری که به عنوان پایه جایگاه استفاده می‌کنید علاوه بر این که باید کاملا سالم و بدون ترک خوردگی باشد؛ باید بیشتر از 25 سانتی‌متر عرض داشته باشد
  • اگر قرار است روی داربست کارهای سنگین انجام دهید بهتر است فاصله بین پایه‌های عمودی 1.8 متر و برای کارهای سبک 2.3 متر باشد
  • برای هر سکویی نیاز به 2 تخته الوار دارید که ضخامت‌شان نباید کمتر از 5 سانتی‌متر باشد
  • الواری برای استفاده به عنوان پایه جایگاه مناسب است که بتواند تا 4 برابر وزن خود را بدون مشکل تحمل کند
  • فاصله الوارها با سطح تکیه‌گاه بهتر است 30 سانتی‌متر بوده و و با سیم ضخیم سر جای خودش محکم شده باشد
  • نرده حفاظتی و یا گاردریل برای هر سکو باید در نظر گرفته شود. گاردریل میانی باید 55 سانتی‌متر و گاردریل بالایی باید 110 سانتی‌متر نسبت به سطح سکوی کار ارتفاع داشته ودر طول مسیر پرتگاه‌ها نصب شوند.

نکات ایمنی مهم در نصب داربست

داربست سازه‌ای موقت است که رعایت نکات ایمنی زیر در زمان نصب آن می‌تواند به شدت در جلوگیری از وقوع اتفاقات ناگوار نقش داشته باشد:

  • نردبان دست‌ساز اصلا وسیله خوبی برای بالا رفتن از داربست نیست. برای این‌کار حتما از نردبان‌های فلزی آماده و مستحکم استفاده کنید
  • تکیه‌‎گاه نردبان نباید جایگاه داربست یا روی سکو باشد. قرار دادن نردبان در مکان درست برای بالا رفتن از داربست به شدت روی ایمنی کارگران تاثیرگذار است
  • بهتر است نردبان را طوری قرار دهید که زاویه بین آن و سطح افقی 75 درجه باشد
  • پایه‌های نردبان باید حداکثر 30 سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند
  • برای بالا رفتن از داربست بهتر است دو دست و یک پا یا دو پا و یک دست‌تان به عنوان نقاط اتکا روی نردبان قرار گیرد. به این مدل بالا رفتن از نردبان قانون 3 نقطه اتکا گفته می‌شود
  • بست چدنی اصلا گزینه مناسبی برای اجرای داربست نیست
  • استفاده از ضد زنگ روی لوله‌های داربست معمولا توصیه می‌شود اما رنگ می‌تواند کارایی این لوله‌ها را کاهش دهد
  • هنگام اجرای داربست باید حداقل یک متر بین سازه و خطوط انتقال برق کمتر از 300 ولت فاصله ایجاد کنید
  • مکان سربسته و بدون رطوبت بهترین محل برای نگهداری از بست‌ها و لوله‌های داربستی است. ضمنا بهتر است هر بار قبل از نصب داربست، بدنه اجزای این سازه کنترل کیفیت شده تا پوسیدگی‌ها و زنگ‌زدگی‌های جدی زودتر تشخیص داده شود
  • سازه را باید طوری اجرا کنید که بار به صورت یکنواخت روی سکوها تقسیم شود
  • استفاده از نوار خطر به جای گاردریل به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود
  • حتما قبل از نصب داربست، مجوز لازم را از مرجع مربوطه دریافت کنید
  • پیش از نصب برای جلوگیری از تکان خوردن و حرکت داربست‌ها، استفاده از مهار مناسب را در نظر بگیرید
  • حتما الوارهایی که به عنوان سکو استفاده می‌کنید دارای ضخامت‌های یکسان باشد
  • از کارگران بخواهید که حین کار به هیچ عنوان به حفاظ‌ها و نرده‌ها تکیه ندهند
  • قبل از اجرا، میزان استحکام زمین را بررسی کنید. اگر خاک سطح کار نرم است باید روی آن ورق فلزی بگذارید
  • در شرایط جوی نامناسب از کار کردن بر روی داربست به شدت خودداری کنید. از آنجایی که این سازه به شکل موقت اجرا می‌شود؛ ممکن است در این شرایط جان کارگران را به خطر می اندازد

خطرات داربست

در حالی که داربست ها مزایای متعددی دارند، اما در صورت عدم نصب و استفاده صحیح، خطراتی نیز برای کارگران ایجاد می کنند. داربست و کار با داربست خطرات مختلفی را برای کارگران به همراه دارد، از جمله:

  • سقوط از ارتفاع – شایع ترین نوع حادثه مرتبط با داربست.
  • فرو ریختن داربست ها – زمانی اتفاق می افتد که داربست به درستی ساخته یا نگهداری نشده باشد.
  • خطر برق گرفتگی – اگر کارگران با سیم های برق دار یا خطوط برق هوایی تماس پیدا کنند ممکن است دچار برق گرفتگی شوند.
  • سقوط ابزار یا اشیاء – این مشکل شامل ابزار، تجهیزات داربست و موادی است که به اندازه کافی ایمن نشده اند. سقوط اجسام هم برای کارگران روی داربست و هم برای کسانی که در زیر کار می کنند یک خطر جدی به حساب می آید.
  • شرایط بافت خاکی داربست در آن نصب میشود – در صورت مناسب نبودن ظرفیت باربری خاک زمینی که داربست در آن نصب میشود امکان نشست خاک و فروریختن داربست وجود دارد که به شدت خطرناک است.

اقدامات لازم و مهم هنگام نصب داربست

1. شناسایی خطرات : با مشاهده محیط و فعالیت های کاری، بازرسی ها، پرسش از کارگران یا بررسی سوابق ، خطرات را شناسایی کنید. شما می توانید از اطلاعات ثبت شده کارخانه و تجهیزات استفاده کنید تا به شما در تشخیص اینکه کدام کارخانه یا تجهیزات داربست در محل کار شما استفاده می شود، نگهداری آن، و ثبت نام و مجوز آن کمک کند.

2. ارزیابی ریسک ها : تعیین کنید که خطرات چقدر جدی هستند و برای به حداقل رساندن یا کنترل آنها چه کاری می توان انجام داد. انجام ارزیابی ریسک می تواند به شما کمک کند تا مشخص کنید چه اقداماتی را باید انجام دهید و چه زمانی آنها را انجام دهید. فرم ارزیابی ریسک گیاه می تواند به شما در ارزیابی خطرات مرتبط با استفاده از داربست در محل کارتان کمک کند.

3. کنترل خطرات: توسعه و اجرای اقدامات برای کنترل خطرات شناسایی شده در فرآیند ارزیابی ریسک. سلسله مراتب کنترل ریسک سیستمی است برای رتبه بندی راه های کنترل ریسک از بالاترین سطح حفاظت و قابلیت اطمینان تا پایین ترین. هنگام مدیریت ریسک‌ها باید از طریق این سلسله مراتب کار کنید، از کنترل‌ها در بالا شروع کنید. برنامه مدیریت ریسک یکی از اسناد ایمنی است که می تواند به شما در کنترل هرگونه خطر در محل کارتان کمک کند.

4. اقدامات کنترلی را مرور کنید: اطمینان حاصل کنید که اقدامات کنترلی شما به طور منظم کار می کنند. اقدامات کنترلی باید اغلب ارزیابی شوند تا اطمینان حاصل شود که با در نظر گرفتن تغییرات، نوع و مدت کار، و اینکه سیستم مطابق با آن کار می کند، موثر باقی می مانند.

 

انواع داربست فلزی

برای دسته‌بندی انواع داربست، از عامل مهمی به نام اجزای تشکیل‌دهنده استفاده می‌شود. انواع داربست بر مبنای این فاکتور عبارتند از:

  1. داربست چکشی ستاره
  2. داربست مثلثی
  3. داربست چکشی کاسه‌ای
  4. داربست معلق
  5. داربست پایه‌دار

همانطور که میدانید کاربرد لوله داربست به دلیل شکل ساختاری متفاوت است. به عنوان مثال معمولا زمانی که نیاز است سقف با ضخامت زیاد بتن‌ریزی شود؛ از داربست‌های چکشی ستاره استفاده می‌شود. از طرفی داربست‌های مثلثی برای ساخت پل‌ها و کفراژبندی دال‌ها و تیرها کاربرد دارند.

علاوه بر این شیوه دسته‌بندی، انواع داربست را می‌توان از لحاظ نوع فعالیت و سازه نیز به گروه‌های مختلف زیر تقسیم کرد:

  1. داربست تک یا انفرادی
  2. داربست دوبل
  3. داربست کنسول یا داربست دروازه‌ای
  4. داربست معلق
  5. داربست بورد
  6. داربست فلزی
  7. داربست تثبیت شده
  8. داربست کویک استیج
  9. داربست تک

جهت اطلاع از انواع بست داربستی روی لینک کلیک کنید!