ورق برشی چیست؟ معرفی انواع آن + کاربرد ورق برشی در صنایع
فهرست مطالب
فولاد یکی از مهم‌ترین مواد خامی است که تا کنون بشر موفق شده که آن را به اشکال مختلف تبدیل و محصولات متنوع و استراتژیکی را با آن تولید کند. انواع ورق یکی از این محصولات پرکاربرد است. ورق‌های فولادی خودشان از نظر جنس، کیفیت، ضخامت، روش تولید و مواردی از این دست به زیرمجموعه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. امروز قصد داریم تا با ارائه پاسخ ورق برشی چیست و چه کاربردی دارد؟ به معرفی یکی از این محصولات پرکاربرد بپردازیم. بنابراین اگر علاقمند هستید اطلاعات بیشتری در مورد انواع، کاربردها، روش تولید، ابعاد و عوامل موثر بر روی قیمت ورق برشی به دست آورید؛ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
ورق برشی چیست ؟
ورق‌ها را در اکثر کارخانه‌ها به دو شکل برش خورده یا همان شیت و کویل یا همان رول بسته‌بندی کرده و به بازار عرضه می‌کنند. به ورق‌هایی که به شکل شیت و به صورت برش خورده از کارخانه روانه بازار می‌شوند ورق برشی گفته می‌شود. سطح این ورق‌ها به دلیل دقت بالای برش در کارخانه و استفاده از تجهیزات خاص برای انجام این کار کاملا صاف و یکدست است. بسته به نیاز بازار می‌توان هنگام برش لبه‌های این محصول را به صورت تیز یا منحنی درآورد. از نظر خواص و ویژگی‌های فنی، هیچ تفاوت عمده‌ای بین انواع ورق برشی و ورق‌هایی که به صورت رول به بازار عرضه می‌شوند وجود ندارد. در ساخت هر دو این محصولات از یک نوع آلیاژ، یک ضخامت و یک روش تولید استفاده می‌شود. با این حساب خواص فیزیکی و شیمیایی ورق‌های شیت و ورق‌های کویل متفاوت نیست. اما معمولا در اکثر کارخانه‌ها فقط ورق‌های فولادی غیرآلیاژی و کم کربن گرید ST37 و ST52 را به صورت برش خورده بسته‌بندی می‌کنند و سایر ورق‌ها عمدتا به صورت رولی به بازار عرضه می‌شوند.
علت برش زدن ورق در کارخانه چیست؟
با برش زدن ورق در کارخانه، فرآیند حمل و نقل این محصول که معمولا از وزن بالایی نیز برخوردار است ساده‌تر می‌شود و مصرف‌کننده نیازی کمتری به انجام عملیات برش‌کاری در محل مصرف پیدا خواهد کرد. در واقع مصرف‌کننده با خرید ورق برشی به ابعاد مورد نظر، می‌تواند بدون برش‌کاری، آن بخش از پروژه که نیازمند استفاده از ورق است را به اتمام رسانده و در هزینه‌ها و زمان صرفه‌جویی کند. علاوه بر تمامی این مزایا، برش زدن ورق در کارخانه یک مزیت مهم دیگر نیز دارد که آن هم دقت برش‌کاری است. در کارخانه‌ها برای انجام این مرحله از دستگاه‌ها و تجهیزات خاصی استفاده می‌کنند. بنابراین ابعاد ورق بعد از برش دقیق‌تر درمی‌آید. ضمن اینکه خرید ورق برشی به نسبت انجام برش‌کاری در محل روش مقرون‌به‌صرفه‌تری برای اکثر مشتریان است.
آشنایی با انواع ورق برشی
این محصول را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی به زیرمجموعه‌های متنوعی تقسیم کرد. اما معمولا برای دسته‌بندی انواع ورق برشی از جنس آنها به عنوان معیار اصلی استفاده می‌شود. انواع ورق برشی بر اساس جنس عبارتند از:
ورق برشی آلیاژ آهنی
ورق‌های فولادی برشی ST37 و ST52 از جمله این محصولات هستند که آلیاژ پایه آنها آهن است. ورق‌های فولادی ST37 و ST52 جزء پرکاربردترین ورق‌های برشی بازار نیز محسوب می‌شوند و اکثرا در پروژه‌های ساختمانی کاربرد دارند.
ورق برشی آلیاژ دریایی
ورق‌هایی که میزان کربن موجود در آلیاژشان کم است؛ نسبت به دیگر ورق‌ها در برابر خوردگی مقاوم‌تر هستند. این محصولات را غالبا برای ساخت کشتی و تجهیزات دریایی و بنادر مورد استفاده قرار می‌دهند. ورق‌های برشی آلیاژ دریایی به روش نورد گرم و تحت سه استاندارد GL-A، A36 و LR-A تولید می‌شوند.
ورق برشی آلیاژ ضد سایش
نام دیگر این محصول ورق هاردوکس است که میزان کربن موجود در آلیاژش نسبت به ورق‌های معمولی بالاتر است. این مدل ورق برشی از نظر استحکام و سختی عملکرد بهتری از سایر ورق‌ها دارد.
یکی دیگر از معیار طبقه‌بندی انواع ورق برشی ابعاد و شکل نهایی محصول بعد از انجام عملیات برش‌کاری است. زیر مجموعه‌های این ورق را بر اساس شکل می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
ورق کونیک: گوشه‌های این محصول بعد از برش‌کاری با استفاده از دستگاه مخصوصی نرم و غیرزاویه‌دار می‌شود.
ورق کله گاوی یا روسری: یک سمت این ورق‌ها شبیه به شکل ذوزنقه یا سر گاو است. این شکل برش باعث می‌شود که ورق کله گاوی برای اتصال جان تیر به ستون بسیار مناسب شود.
ورق استیفنر: برای تقویت محل اتصال بال‌های ورق به ستون از این مدل ورق که به ورق سفت‌کننده نیز شهرت دارد استفاده می‌شود. این محصول معمولا از ضخامت بسیار کمی برخوردار است.
ورق ستون: این ورق که جزء ورق‌های ضخیم فولادی محسوب می‌شود برای نصب در پایه ستون و پخش کردن نیروهای وارده به آن بسیار کاربردی است.
تیر ورق: این محصول در واقع نوعی تیرآهن است که با روش جوشکاری یا پیج و پرچ به ورق متصل شده است.
ورق لچکی: شکل این نوع ورق برشی شبیه به یک مثلث است که با پیچ و پرچ، پیچ و مهره یا جوشکاری به تیر افقی به ستون عمودی متصل می‌شود.
ورق جان: برای تولید جان تیرآهن از این مدل ورق برشی استفاده می‌شود.
ورق پیوستگی یا مضاعف: این محصول یک تکه ورق مستطیل شکل است که در امتداد بال‌های فوقانی و زیرین تیر در داخل ستون نصب شده و موجب توزیع نیروهای بال در جان ستون می‌شود.
کاربرد ورق برشی چیست ؟
همانطور که اشاره شد؛ مهم‌ترین کاربرد ورق برشی در صنعت ساختمان است. از انواع ورق‌ها برشی می‌توان برای اجرای سقف، پوشش دیوارها، تقویت محل اتصال تیر به ستون و مواردی از این دست استفاده کرد. در پروژه‌های عمرانی مختلفی مانند پل‌سازی، سوله‌سازی و ساخت کانتینر نیز از انواع ورق‌های برشی استفاده می‌شود. صنعت کشتی‌سازی و ساخت سازه‌های دریایی نیز از دیگر مشتریان این محصول محسوب می‌شوند. حتی برای تولید مخازن انرژی و مخازن نگهداری، ساخت انواع لوازم خانگی، طراحی و تولید ماشین‌آلات سنگین و ساخت سازه‌های شهری نیز می‌توان از انواع ورق‌های برشی استفاده کرد.
روش تولید ورق برشی
ورق‌ها قبل از اینکه به صورت برشی یا رول بسته‌بندی شوند؛ به دو روش متفاوت نورد گرم یا نورد سرد تولید می‌شوند. متریال اصلی برای تولید این ورق‌ها تختال است. برای ساخت انواع ورق برشی، ابتدا این ماده در دمایی بیشتر از دمای تبلور مجدد (1280 درجه سانتی‌گراد) گرم شده و سپس به استفاده از غلتک‌های نورد به ضخامت مورد نظر می‌رسند. این غلتک‌ها علاوه بر کاهش ضخامت ورق، به صاف و یکدست شدن سطح ورق نیز کمک می‌کنند. سپس ورق‌ها به یک باره سرد می‌شوند.
اما در روش نورد سرد فرآیند تولید کمی متفاوت‌تر است. در این روش تختال گرم شده زیر غلتک‌های نورد رفته و نورد بیشتری روی آن اعمال می‌شود. ضمن اینکه بعد از کاهش ضخامت، فرآیند سرد شدن ورق‌ها کندتر و در دمای اتاق انجام می‌شود. به همین دلیل ورق برشی که به روش نورد سرد تولید شده است؛ از نظر ظاهری صیقلی‌تر و براق‌تر است. این در حالی است که مزیت ورق‌های نورد گرم نسبت به ورق‌های نورد سرد و سختی و مقاومت بیشترشان است. بعد از این مرحله باید ورق به کمک یکی از دستگاه‌های زیر به ابعاد مورد نظر برش زده شود:
دستگاه نواربری اسلیتر (Slitter): این دستگاه برای برش‌های ظریف و نازک کاربرد دارد.
دستگاه هوابرش: ورق‌های ضخیم را با استفاده از این دستگاه برش می‌زنند.
دستگاه پلاسما: بیشتر برای برش‌های دقیق کاربرد دارد و هزینه این روش نسبت به دیگر روش‌های برش ورق بیشتر است.
دستگاه CNC: این دستگاه در برش حداقل خطا را دارد و به کمک لیزر ورق را به ابعاد مورد نیاز برش می‌زند.
بعد از برش هم ورق‌ها باید مرحله پرداخت نهایی را طی کنند. بسته به نوع پوشش، ورق‌ها بعد از برش به کمک گالوانیزه یا روغن پوشش داده می‌شوند. برای گالوانیزه کردن ورق را در حمامی پر شده از روی مذاب با دمای 460 سانتی‌گراد غوطه‌ور می‌کنند. لایه روی تشکیل شده روی ورق از فولاد در برابر خوردگی محافظت می‌کند. ورق‌ها روغنی هم برای براق و زیبا شدن به روانساز آغشته می‌شوند.
ابعاد ورق برشی چیست ؟
این محصول در ابعاد مختلفی تولید می‌شود؛ اما ورق‌های برشی با عرض 100، 150، 152 و 200 سانتی‌متر متداول‌ترین ورق‌های برشی موجود در بازار هستند. طول این ورق‌ها نیز قابل سفارشی‌سازی است. ضخامت اکثر ورق‌های برش خورده نیز بین 1.6 تا 1.8 میلی‌متر است.
چه عواملی روی قیمت ورق برشی تاثیرگذار است؟
قیمت این محصول نیز مانند اکثر مقاطع فولادی بیش از هر چیزی به قیمت جهانی فولاد بستگی دارد. نرخ ارز و روش تولید نیز از عوامل اثرگذار بر روی قیمت ورق برشی است. ورق‌های برشی نورد سرد معمولا گران‌تر از ورق‌های برشی نورد گرم هستند. دستگاهی که برای برش این ورق استفاده می‌شود نیز با تاثیر بر روی دقت ابعاد و محل برش، به صورت غیرمستقیم بر روی قیمت ورق برشی تاثیرگذار است. ضخامت، هزینه‌های مربوط به تولید، نوع آلیاژ و هزینه حمل نیز از دیگر عواملی هستند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم می‌توانند قیمت این محصول را تعیین کنند.
