همانطور که قطعا میدانید؛ فولاد ضد زنگ یا همان استنلس استیل دارای گرید های مختلفی است. برای هر فردی که قصد دارد از این فلز استفاده کند؛ اطلاع از گرید آن به دلایل مختلفی از اهمیت بالایی برخوردار است. گریدهای مختلف استیل، خواص متفاوتی دارند و دانستن اینکه با کدام گرید سروکار دارید میتواند به شما در انتخاب بهترین محصول برای اجرای پروژه کمک کند. در این پست، روشهای مختلفی را برای تشخیص انواع استیل ذکر کرده تا به کمک آنها بتوانید هنگام انتخاب و خرید، تصمیمی آگاهانه بگیرید.
چطور انواع استیل را تشخیص دهیم؟
اولین قدم در شناسایی عیار و گرید استیل، تعیین فریتی، آستنیتی یا مارتنزیتی بودن آن است. سادهترین راه برای انجام این کار استفاده از آهنربا است. گریدهای فریتی و مارتنزیتی به آهنربا میچسبند؛ این در حالی است که استیلهای گرید آستنیتی اصطلاحا نگیر هستند و آهنربا را به خود جذب نمیکنند.
اگر استیل به آهنربا نچسبد؛ به احتمال زیاد از نوع فولاد ضد زنگ آستنیتی است که عموما خواص غیر مغناطیسی دارد. روش بعدی برای تشخیص انواع استیل انجام یک بازرسی بصری و چشمی است. گریدهای مختلف فولاد ضد زنگ دارای رنگها و پرداختهای متمایزی هستند که میتوان از آنها به عنوان روش تشخیص انواع استیل استفاده کرد.
به عنوان مثال فولاد ضد زنگ گرید 304 دارای رنگ خاکستری مات است؛ در حالی که گرید 316L از همین محصول دارای روکش نقرهای روشن است. با این حال این روش، روش دقیق و کاملا بدون خطایی نیست؛ زیرا برخی از گریدها ممکن است از نظر ظاهری شبیه هم باشند و پوشش عادی آنها نزدیک به هم باشد.
در نهایت برخی از تستها و آزمایشات حرفهای نیز میتوانند برای تعیین ترکیب و عیار دقیق فولاد ضد زنگ به شما کمک کنند. این آزمایشها شامل تجزیه و تحلیل ترکیبات شیمیایی موجود در آلیاژ فولاد و خواص مکانیکی، مانند استحکام کششی و سختی آن است. این روش دقیق اما پرهزینه است؛ بنابراین فقط در مواقع ضروری باید از آن استفاده کرد.
شناسایی گرید استیلی که با آن کار میکنید گام مهمی در اجرای هر پروژهای است که قرار است از این ماده همه کاره در آن استفاده شود. با استفاده از روشهایی مانند بازرسی بصری و آزمایش با آهنربا، میتوانید به سرعت تعیین کنید که آیا استیل انتخابی شما فریتی است یا از نوع آستنیتی یا مارتنزیتی. این روش بدون اینکه مجبور باشید به آزمایشهای پرهزینه متوسل شوید میتواند به شما در تشخیص انواع استیل کمک کند.
کاربرد انواع استیل
فولاد ضد زنگ یا همان استنلس استیل یک اصطلاح کلی است که برای طیف وسیعی از آلیاژها میتوان از آن استفاده کرد. برای در نظر گرفتن یک فولاد ضد زنگ به عنوان آلیاژی مبتنی بر آهن، تنها معیاری که باید در نظر بگیرید این است که ترکیبات آن حاوی حداقل 10.5 درصد کروم باشد.
با تغییر میزان کروم موجود در ترکیبات این فلز یا افزودن مواد دیگر به آن، میتوان انواع مختلفی از فولاد ضد زنگ را تولید کرد که هر کدام دارای خواص و کاربردهای متفاوتی هستند. به طور کلی، همه انواع فولاد ضد زنگ به یکی از چهار گروه زیر تقسیم میشوند. در این بخش از مقاله، راهنمای کوتاهی را برای معرفی این محصولات ارائه کردهایم.
استیل آستنیتی: این گروه شامل رایجترین انواع فولاد ضد زنگ میباشد. استیل آستنیتی در مقایسه با انواع دیگر این فلز، حاوی مقدار زیادی نیکل، مولیبدن و کروم است. استنلس استیل آستنیتی به مقاومت بالا در برابر چکشخواری، استحکام و مقاومت در برابر خوردگی شهرت دارد و به نوعی یک آلیاژ همه کاره محسوب میشود.
استیل فریتی: درصد کربن در فولاد ضد زنگ فریتی کم است و معمولا از 0.1 درصد تجاوز نمیکند. استیل ضد زنگ فریتی که عمدتا از کروم تشکیل شده است؛ گاهی اوقات با آلیاژهایی مانند مولیبدن ترکیب شده و خاصیت مغناطیسی پیدا میکند. این محصول مقاومت بسیار خوبی در برابر ترک خوردگی ناشی از تنش دارد.
استیل دوگانه: این نوع استیل اساسا ترکیبی از فولاد ضد زنگ آستنیتی و فریتی است و از هر دو فلز قویتر است. این محصول همچنین در برابر خوردگی بسیار مقاوم است و این ویژگی آن را به ماده خوبی برای تولید محصولات قابل استفاده در تاسیسات نفت و گاز دریایی تبدیل کرده است.
استیل مارتنزیتی: اگرچه این نوع استیل از نظر ساختاری مشابه فولاد ضد زنگ فریتی است؛ اما فولاد ضد زنگ مارتنزیتی حاوی کربن بسیار بیشتری (حدود 1 درصد) است. این تفاوت در درصد کربن باعث ایجاد تفاوتهای اصلی در خواص محصول میشود. فولادهای ضد زنگ مارتنزیتی را میتوان تا حد زیادی سخت کرد و استحکام بسیار بالایی به آنها داد.
تفاوت بین فولاد ضد زنگ و فولاد معمولی چیست؟
برخلاف فولاد معمولی، فولاد ضد زنگ مستعد خوردگی، زنگزدگی یا لکه شدن ناشی از قرارگیری در معرض آب نیست. اما این بدان معنا نیست که همه انواع استیل کاملا ضد زنگ هستند. در مناطقی که میزان اکسیژن کم، شوری بالا، یا گردش هوا ضعیف است؛ فولاد ضد زنگ در برابر خوردگی آسیبپذیر میشود. از نظر قیمتی نیز محصولات تولید شده با این فلز مانند انواع ورق استیل، گرانتر از قیمت ورق روغنی و ورق سیاه هستند. شبیه به فولاد معمولی، فولاد ضد زنگ رسانای ضعیف الکتریسیته است؛ به ویژه هنگامی که با مادهای مانند مس که دارای خواص رسانایی الکتریکی بالاتر است مقایسه شود.
کاربردهای اصلی استیل
اغلب از فولاد ضد زنگ برای کاربردهایی استفاده میشود که به خواص منحصربهفرد فولاد و مقاومت آن در برابر خوردگی نیاز دارند. این آلیاژ برای تولید محصولات متنوع از ورق گرفته تا لوله کاربرد دارد. در این بخش چند نمونه از کاربردهای رایج فولاد ضد زنگ آورده شده است:
- تولید تجهیزات آشپزخانه و تجهیزات مورد استفاده در صنعت غذا و دارو
- ساخت ظروف آشپزی و کارد و چنگال
- تولید ابزار جراحی و تجهیزات پزشکی
- تولید ایمپلنتهای جراحی و روکشهای موقت (مصارف دندانپزشکی)
- استفاده در ساخت پلها، بناهای تاریخی و مجسمهها
- ساخت برخی از قطعات خودرو و هواپیما
همانطور که مشاهده کردید؛ فولاد ضد زنگ یا همان استیل از انواع مختلفی تشکیل شده است که هر کدام کاربرد مشخصی دارند. از طرفی تشخیص نوع استیل برای تعیین قیمت ورق استیل از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین شما میتوانید به کمک روشهایی که در این مقاله توضیح دادیم؛ نوع استیل به کار رفته در ساخت محصول را تشخیص دهید.