صنعت فولاد یکی از صنایع بزرگ در جهان محسوب میشود و رونق آن در هر کشوری میتواند نشاندهنده میزان توسعهیافتگی آن کشور باشد. فرآیند تولید محصولاتی که در این صنعت ساخته میشوند از استخراج سنگ آهن شروع و به عرضه و فروش محصول نهایی به مصرفکننده ختم میشود.
تغییر در ترکیب آلیاژی که در تولید محصولات فولادی به کار برده خواهد شد؛ تعیینکننده ویژگیهای منحصربهفرد این تولیدات است. درست است که هر کدام از مقاطع فولادی نقش مهمی در صنایع مختلف بازی میکنند؛ اما برخی از این محصولات مانند ورق سیاه، یک محصول پایه محسوب شده که در ساخت مقاطع فولادی دیگر کاربرد فراوانی دارند.
به طور کلی برای تولید ورقهای فولادی میتوان از دو روش نورد گرم و سرد استفاده کرد. ورقهایی که بعد از طی کردن فرآیند نورد سرد آماده ورود به بازار میشوند را ورق روغنی و ورقی که تولیدی آن به روش نورد گرم انجام میشود را ورق سیاه مینامند. از آنجایی که ورق سیاه ماده خام اولیه برای تولید دیگر ورقها محسوب میشود؛ قیمت آن نقش مهمی را در تعیین قیمت دیگر ورقهای فولادی بازی میکند.
لوله و پروفیل تولید شده با ورق سیاه
ورق سیاه را علاوه بر تولید دیگر ورقها، برای ساخت لوله و پروفیلهای سنگین یا سیاه نیز مورد استفاده قرار میدهند. گرچه قیمت ورق سیاه تابعی از فاکتورهای مختلف است؛ اما این عامل خودش روی قیمت روز پروفیل و لوله سیاه تاثیر میگذارد. میزان ضخامت ورق سیاه نسبت به ورق روغنی بیشتر است.
بنابراین پروفیل و لولهای که با این محصول تولید میشود نیز دارای ضخامت بیشتری میباشد. در بازار داخلی به پروفیلها و لولههایی که به جهت استفاده از ورق روغنی در تولید آنها، از ضخامت کمتری برخوردار هستند لوله و پروفیل مبلی گفته میشود و محصولاتی که ماده اولیه آنها ورق سیاه است به پروفیل سیاه شهرت دارند.
ابعاد ورق سیاه
ورق سیاه به دو صورت رول و شیت بستهبندی و به بازار عرضه میشود. این دو محصول از نظر ابعادی تفاوتهایی با یکدیگر دارند. ورق گرم رول معمولا دارای ضخامتی بین 1.5 تا 15 میلیمتر است و در دو عرض 1000 و 1250 میلیمتر به بازار عرضه میشود. نوع شیت این محصول نیز بین 3 الی 100 میلیمتر ضخامت دارد و با ابعاد مختلفی از جمله 2 در 1، 2.5 در 1.25، 1.5 در 6، 2 در 6 و 2 در 12 بستهبندی و آماده استفاده میشود.
چه عواملی روی قیمت ورق سیاه اثرگذار هستند؟
از آنجایی که قیمت ورق سیاه تعیینکننده قیمت بسیاری از پروفیلهای مقاوم و کاربردی در صنایع مختلف است؛ بهتر است با عواملی که روی نرخ این محصول و ایجاد نوسان در آن تاثیرگذار هستند آشنا شوید.
ماده اولیه
همانطور که اشاره شد؛ ورق سیاه ماده خام اولیه مورد استفاده در تولید بسیاری از ورقهای فولادی دیگر و مقاطع پرکاربرد مانند پروفیلهاست. این ورق علاوه بر ضخامت زیاد، نسبت به دیگر ورقها از قیمت پایینتری برخوردار است. اما نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که هر تغییر جزئی در قیمت مواد اولیه، منجر به تغییر قیمت ورق سیاه شده و به طور غیرمستقیم نرخ محصولات وابسته را افزایش میدهد.
میزان ضخامت
ورق سیاه را میتوان با ضخامتهای مختلف تولید کرد. بنابراین از ضخامت این محصول به عنوان عاملی در تعیین قیمتش یاد میشود. هر چقدر ورق سیاه ضخیمتر باشد؛ وزن بالاتری پیدا کرده و قیمتش نیز بیشتر میشود.
وزن
وزن بالا نشان میدهد که در تولید ورق از مواد اولیه بیشتری استفاده شده است. به طور کلی قیمت اغلب محصولات فولادی تابعی از وزن آنهاست.
استاندارد تولید
ورقهایی که به شیوه نورد گرم تولید میشوند به دو دسته معمولی و صنعتی تقسیم شده که تولید هر کدام بر اساس یک استاندارد خاص و ویژه انجام میشود. استاندارد مورد استفاده برای تولید ورقهای سیاه معمولی ST37 و ST52 هستند و گریدهای A516-GR60، A283-GRC، ST52 و A2005-GRC نیز جزء ورقهای سیاه صنعتی محسوب میشوند. گرید این محصول یکی از اصلیترین فاکتورهایی است که استحکام کششی ورق بر اساس آن تعیین میشود. ورقهای سیاه گرید ST37 در مقایسه با ورقهای ST52 از سختی کمتر و انعطافپذیری بیشتری برخوردار هستند.
برند محصول
امروزه در کشورمان به لطف پیشرفت صنعت فولاد، کارخانههای متعددی در حال فعالیت در این زمینه هستند. اما محصولات خروجی تمام این کارخانه از نظر کیفیت در یک رده قرار ندارند. کارخانه فولاد مبارکه و غرب جزء آن دسته از واحدهای صنعتی هستند که بهترین و باکیفیتترین ورقهای گرم بازار را تولید میکنند و قیمت محصولات آنها تعیینکننده نرخ بازار است.
استفاده از ورق سیاه باکیفیت در تولید لوله و پروفیلهای ساده موجب میشود که خواص مکانیکی و فیزیکی محصول نهایی تغییر کند. با این وجود هر چقدر کیفیت ورقی که در خط تولید لوله و پروفیل استفاده میشود بیشتر باشد؛ محصول خروجی کارخانه باکیفیتتر و طبیعتا گرانتر میشود.
قیمت جهانی آهن و فولاد
چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان شناخته میشود و نقش تعیینکننده در قیمت محصولات فولادی دارد. با این حساب این قیمتگذاری کارخانههای چینی و سیاستهای کلی این کشور است که قیمت فولاد را در بازارهای بینالمللی دستخوش تغییر میکند.
نوسان ارز در بازار
از آنجایی که مواد اولیه مورد نیاز برای تولید مقاطع فولادی به خصوص انواع ورق از خارج وارد میشود؛ قیمت ارز میتواند هزینههای تولید را تغییر دهد. از طرفی صادرات نیز در این صنعت به کمک ارز انجام میشود. بنابراین نه تنها قیمت ورق سیاه، بلکه قیمت هر محصول جانبی که با این ورق تولید میشود نیز تابعی از نرخ برابری ریال به ارزهای معاملاتی است.
هزینه حمل
هزینه حمل یکی از هزینههای جانبی و موثر بر روی قیمت نهایی هر محصولی است. با افزایش تعرفه انرژی به خصوص حاملهایی مانند نفت، گاز و بنزین، هزینه حمل به صورت اتوماتیک افزایش پیدا میکند. لوله و پروفیلی که با ورق سیاه تولید میشود یکی از مقاومترین محصولات بازار است و در مقایسه با میزان استحکامش، از قیمت مناسبی نیز برخوردار میباشد. این لولهها و پروفیلها به دلیل ظاهر تیره رنگ خود بیشتر در اجرای زیرساختها مورد استفاده قرار میگیرند.