در صنعت تولید مقاطع فولادی به نوعی از لوله که ضخامت دیواره آن بیشتر از دیگر محصولات مشابه است؛ لوله گوشتدار گفته میشود. این لوله در صنایع بزرگی مانند زمینشناسی، نفت و گاز، پتروشیمی و… کاربرد دارد. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با لوله گوشتدار آشنا شوید.
تعریف لوله گوشتدار
لولههای ضخیمی که از جنس فولاد هستند و قطر آن در مقایسه با ضخامت دیواره آنها از 20 کمتر است معروف به لوله گوشتدار هستند. با این حساب میتوان گفت که لولههای ضخیمی که برای اتصال آنها به یکدیگر از اتصالات درزدار استفاده میشود؛ همان لولههای گوشتدارند. دلیل استفاده از اتصالات درزدار برای چسباندن این لولهها به یکدیگر این است که جوش دادن دیواره ضخیم لولههای گوشتدار که به نوعی در دسته لولههای مانیسمان جای میگیرند دشوار است.
این محصولات در مقایسه با لولههای معمولی هم ضخامت بیشتری داشته و هم سنگینتر هستند. به همین خاطر کاربرد آنها نیز خاص است و فقط در شرایطی از این لولهها استفاده میشود که نیاز به سختی زیاد و تحمل فشار بالا باشد. کیفیت بالای تولید و یکنواختی ضخامت دیواره از جمله عواملی هستند که روی قیمت لوله فولادی گوشتدار اثرگذار است. این دو عامل میزان کارایی و عملکرد محصول را نیز مشخص میکنند.
آشنایی با مراحل تولید لوله گوشتدار
برای تولید این محصولات باید از روش نورد گرم استفاده شود. در این شیوه تولید مقاطع فولادی، شمش فولاد در دمای بالا و تحت فشار به فرم استوانهای مورد نظر میرسد. اگر در حوزه تولید مقاطع فولادی تخصص داشته باشید حتما تا کنون متوجه شدهاید که فرآیند تولید لولههای گوشتدار شبیه به لولههای مانیسمان است. این شیوه تولید باعث میشود که روی بدنه لوله هیچ درزی وجود نداشته باشد. در روش نورد گرم، این فرآیند سوراخکاری است که باعث ایجاد حفره در دل استوانه شده و آن را تبدیل به لوله میکند. با این شیوه تولید میتوان با تنظیم فرآیند سوراخکاری، میزان ضخامت دیواره لوله را کنترل کرد و آن را به ابعاد و اندازه مورد نظر رساند.
لوله گوشتدار چه ویژگیهای متمایزکنندهای دارد؟
این نوع لوله که معمولا از جنس فولاد ساخته میشود؛ به جهت ضخامت بالای دیواره، بسیار مستحکم است و میتواند فشار و حرارت بالا را به خوبی تحمل کند. وزن بالا دیگر مزیت این لولهها محسوب میشود. این ویژه سبب شده که لوله گوشتدار در پروژههای مختلف به خصوص پروژههای عظیم و صنعتی کاربرد فراوانی داشته باشد.
مهمترین کاربردهای لوله گوشتدار
همانطور که در بخش قبلی نیز به آن اشاره شد؛ لولههای گوشتدار را به جهت ضخامت بیشتر دیواره نسبت به دیگر لولهها، اکثرا در صنایع بزرگ به کار میگیرند. صنایعی مانند صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، کارخانجات تولید مواد شیمیایی، صنعت برق، پروژههای آبیاری زمینهای کشاورزی، پروژههای انتقال آب شهری، صنعت ساختمان، پروژههای انتقال آب به منظور زهکشی و تامین آب مورد نیاز، خطوط انتقال انواع سیالات مانند گاز، بخارات و مایعات شیمیایی و صنعت ساخت لولههای ستونی، پلها، اسکلههای بنادر، جادههای برون شهری، اسکلت ساختمانهای بزرگ و… از جمله مشتریان عمده این محصول در بازار محسوب میشوند. اگر لولههای گوشتدار بر اساس استاندارد تولید شوند؛ با داشتن دیواره ضخیم میتوانند کاربردهای فراوانی به خصوص در صنایع بزرگ داشته باشند. مانند لوله گازی که یکی از محبوب ترین نوع این لوله در بازار است.
این محصول بر اساس چه استانداردی تولید میشود؟
برای تولید تمامی لولههای مانیسمان یا بدون درز، از استانداردی جهانی به نام استاندارد ASTM به عنوان مرجع استفاده میشود. از روی این استاندارد میتوان هم آلیاژ موجود در فولاد و هم کاربرد محصول نهایی را تشخیص داد. در حال حاضر از بین 12000 استانداردی که برای تولید لولههای فلزی در جهان وجود دارد؛ 100 استاندارد مخصوص تولید لوله مانیسمان، لوله درزدار، اتصالات فلزی و محصولاتی از این دست است.
چطور لوله گوشتدار صنعتی را تشخیص دهیم؟
ضخامت لولههایی که در دسته لولههای گوشتدار طبقهبندی میشوند میتواند از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد. نامگذاری این محصولات که روش تولید آنها شباهت بسیاری با لولههای مانیسمان دارد؛ بر اساس سایز و ضخامتشان است. بر این اساس لولههای گوشتداری که ضخامت دیواره آنها 10 میلیمتر است؛ لوله گوشتدار 10 و محصولاتی که ضخامت دیوارهشان 20 میلیمتر است؛ لوله گوشتدار 20 نامیده میشوند. برای محاسبه ضخامت تقریبی دیواره لوله باید قطر بیرونی آن را از قطر درونیاش کم کنیم. البته این روش اندازهگیری زیاد دقیق نیست اما میتواند شما را به عددی برساند که تقریبا با ضخامت دیواره یکسان است.
اصلیترین تفاوت بین لوله گوشتدار و لوله گالوانیزه چیست؟
همانطور که تا کنون متوجه شدهاید؛ اصلیترین تفاوتهایی که بین لولههای گوشتدار و لولههای گالوانیزه وجود دارد ضخامت دیواره، فرآیند تولید و استفاده از تکنولوژیهای جدیدتر در ساخت است. این لولههای ضخیم را با استفاده از فرآیند نورد گرم تولید میکنند. این در حالی است که در ساخت لولههای گالوانیزه از روشهای سرد و گرم به واسطه الکترولیز نمکهای روی و با استفاده از الکترولیتهای اسیدی استفاده میشود.
این اختلاف فاحش بین روش تولید باعث میشود که ویژگیهای این دو محصول متفاوت شود. در تولید لولههای گوشتدار، ماده اولیه اصلی که همان شمش فولاد است تحت فشار به حالت استوانه درآمده و با استفاده از عملیات سوراخکاری تبدیل به لوله میشود.
به همین خاطر است که محصول خروجی این فرآیند در برابر انواع فشارها و حرارت بالا استحکام و مقاومت زیادی دارد. از این نوع لولهها به جهت خواص مکانیکی متمایز میتوان در پروژههای بزرگ صنعتی، کارخانجات، صنعت ماشینسازی، انتقال انواع مایعات و سایر صنایع مشابه استفاده کرد. این در حالی است که از لولههای گالوانیزه بیشتر برای مصارف خانگی، گلخانهها، صنعت برق، سیستمهای تهویه، تخلیه چاههای فاضلاب، موارد بهداشتی و… استفاده میشود و این محصولات کاربردی در صنایع بزرگ و مادر ندارند.
به طور کلی لولههای گالوانیزه به دو دسته لولههای گالوانیزه آهنی و فولادی تقسیم میشوند. این محصولات بعد از پشت سر گذاشتن فرآیند تولید، با روکشی از جنس روی مذاب پوشیده شده و به اصطلاح گالوانیزه میشوند. ماده خام اصلی برای تولید لولههای گالوانیزه فولاد نرم است. این مدل لولهها مقاومت بالایی در تماس با مواد اسیدی دارند و در برابر زنگزدگی بسیار مقاوم هستند.