هر تغییری که در لوله‌های فولادی در اثر تماس با رطوبت، ضربه و مواد شیمیایی ایجاد شود خوردگی نام دارد. یک راه عالی برای اینکه بتوانید از خوردگی لوله‌های فولادی جلوگیری کنید؛ شناسایی عواملی است که موجب ایجاد این پدیده شیمیایی در فولاد می‌شوند. به طور کلی رطوبت اصلی‌ترین دلیل ایجاد خوردگی در این فلز است.

فولادی که در برابر رطوبت مقاوم‌سازی نشده باشد؛ می‌تواند حتی در تماس با رطوبت اندک موجود در هوا نیز دچار خوردگی شود. به همین خاطر کمتر شاهد این هستیم که در مناطق خشک و بیابانی، لوله‌های فولادی دچار خوردگی شوند. اما در نقطه مقابل، مناطق مرطوب شمالی و جنوبی، محل مناسبی برای ایجاد خوردگی فولاد هستند.

به همین خاطر اگر قرار است از لوله فولادی در این مکان‌ها استفاده شود بهتر است با روش‌هایی که می‌توانند از ایجاد این مشکل جلوگیری کنند آشنا باشید. به غیر از تماس با رطوبت، فعالیت‌هایی که میکروارگانیسم‌ها در درون یا بیرون لوله انجام می‌دهند نیز می‌تواند نوعی خوردگی به نام خوردگی میکروبی ایجاد کند.

روش‌های مقابله با خوردگی لوله‌های فولادی

خوردگی یکی از دلایل اصلی ایجاد آسیب‌های جدی و ضررهای مالی هنگفت در پروژه‌هایی است که در اجرای آنها از لوله‌های فولادی استفاده شده است. از طرفی از آنجایی که در بیشتر پروژه‌های زیر زمینی و خطوط انتقال زیر خاک از این مدل لوله استفاده می‌شود؛ روش‌های بسیاری برای جلوگیری از خوردگی این فلز و ایجاد پوشش محافظ روی فولاد وجود دارد. در بخش‌های بعدی این مقاله به تشریح این روش‌های کاربردی پرداخته‌ایم.

پوشش پلی اتیلن

وقتی لوله را درون تیوپی از جنس پلی اتیلن قرار دهید و از آن به عنوان روکش استفاده کنید؛ می‌توانید تا حدود زیادی از فولاد در برابر خوردگی محافظت کنید. این روش یکی از قدیمی‌ترین روش‌های جلوگیری از خوردگی لوله‌های فولادی است. این پوشش معمولا به صورت یک لایه قیری شکل از پلی اتیلن روی لوله‌های فولادی اعمال می‌شود. اما از آنجایی که قیمت ورق پروفیلی بالاست؛ برای اجرای عملیات پوشش‌دهی لوله‌های فولادی باید دقت زیادی به خرج دهید. از طرفی جدا کردن این پوشش از روی سطح لوله دشوار است و به همین خاطر در حال حاضر کمتر از این شیوه برای پوشش لوله‌های فولادی و جلوگیری از خوردگی آنها استفاده می‌شود.

پوشش اپوکسی

اگر قرار باشد از لوله فولادی در یک مکان صنعتی استفاده شود؛ هیچ روشی به اندازه استفاده از پوشش اپوکسی در محافظت از لوله‌های در برابر خوردگی موثر نیست. هر جایی که براق بودن و رنگ لوله از اهمیت برخوردار نباشد؛ معمولا از این شیوه پوشش‌دهی استفاده می‌شود. برای اینکه لوله در برابر خوردگی مقاوم شود؛ پوشش اپوکسی با استفاده از غلطت و برس و به صورت یکنواخت روی تمام سطح لوله اعمال می‌شود. البته این کار را می‌توان به کمک اسپری نیز انجام داد.

پوشش آلکید

این شیوه پوشش‌دهی نیز مانند روش اپوکسی است با این تفاوت که علاوه بر سطح خارجی، سطح داخلی لوله نیز به کمک مواد پوشیده و ضد خوردگی می‌شود. یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی بین روکش آلکید و روکش اپوکسی، میزان مقاومت و دوام این دو نوع پوشش است. معمولا در شرایط یکسان، مقاومت و دوام روکش آلکیدی کمتر است. این پوشش براق می‌تواند بسته به کیفیت اجرا، بین ۳ تا ۵ سال از سطح داخلی و خارجی لوله فولادی و دیگر محصولات مشابه مانند لوله داربستی در برابر خوردگی محافظت کند.

ثابت نگه داشتن لوله

همانطور که اشاره شد؛ به غیر از تماس با رطوبت، عوامل دیگری مانند وارد شدن ضربه، تکان‌های شدید، ساییدگی و اصطکاک نیز وجود دارد که موجب خوردگی لوله شده یا سرعت این تغییر شیمیایی را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال ضربه و تکان باعث می‌شود که مواد خورنده راحت‌تر وارد لوله شده و خوردگی داخلی ایجاد کنند. اگر بتوانید به روش‌هایی مانند استفاده از اتصالات، تسمه و پیچ U شکل لوله را در جای خود محکم و ثابت نگه دارید و از تکان خوردنش جلوگیری کنید؛ خطر خوردگی در اثر این عامل به شدت کاهش پیدا می‌کند.

پوشش ضد زنگ

اکثر لوله‌های فولادی زیر خاک کار گذاشته می‌شوند. در این شرایط استفاده از یک لایه رنگ ضد زنگ روی سطح خارجی لوله باعث می‌شود که پوشش ضدخوردگی روی محصول ایجاد شود. رنگ کردن یکی از کم خطرترین روش‌های پوشش‌دهی لوله‌های فولادی و پیشگیری از خوردگی آنهاست. رنگ تقریبا هیچ آسیبی به سطح خارجی لوله وارد نمی‌کند.

تمیز نگه داشتن لوله‌های فولادی

میکروب‌ها و باکتری‌ها و فعالیت‌هایی که این موجودات ریز انجام می‌دهند نیز می‌تواند موجب ایجاد نوعی خوردگی به نام خوردگی میکروبی شود. مجاورت فولاد با میکروارگانیسم‌هایی مانند قارچ و باکتری اصلی‌ترین عامل ایجاد این نوع خوردگی است. تمیز نگه داشتن لوله‌های فولادی تقریبا کم هزینه‌ترین روشی است که به کمک آن می‌توانید شانس خوردگی و سایش این فلز را به کمک آنها به حداقل برسانید.

کنترل آب و رطوبت موجود در مجاورت لوله

رطوبت عامل خارجی بسیار مهمی برای ایجاد خوردگی است. بنابراین اگر قرار است سیالی به غیر از آب را از طریق این لوله‌ها منتقل کنید؛ باید تا جایی که می‌توانید تماس فلز را با رطوبت کم کنید. اگر هم سیالی که قرار است در این لوله‌ها جریان داشته باشد آب است؛ می‌توانید با متعادل نگه داشتن دمای آب و کنترل میزان اکسیژن موجود در آن، از این نوع آسیب‌دیدگی تا حدود زیادی پیشگیری کنید. آب گرم نسبت به آب سرد خطر خوردگی لوله از داخل را بیشتر افزایش می‌دهد.

پوشش دهی پلی اورتان

پوشش پلی اورتان تقریبا باکیفیت‌ترین و بادوام‌ترین پوششی است که می‌توانید به کمک آن از لوله‌های فولادی در برابر خوردگی محافظت کنید. این روکش لعابی می‌تواند تضمین کند که لوله فولادی بیش از ۱۰ سال در برابر ساییدگی و پوسیدگی مقاوم است. بنابراین اگر به دنبال راهی برای کاهش هزینه‌های نگهداری از خطوط انتقال هستید؛ از این نوع روکش ضدخوردگی استفاده کنید.

ایجاد فاصله بین لوله‌ها

تماس دو فلز با یکدیگر موجب ایجاد پدیده‌ای به نام ربایش الکترون شده و زمینه لازم برای خوردگی را فراهم می‌کند. به همین دلیل اگر بتوانید فاصله بین لوله‌های فولادی از یکدیگر را عایق‌بندی کنید؛ قادر خواهید بود که شانس خوردگی آنها را پایین بیاورید. استفاده از حفاظت کاتدی یا پدهای ضد ساییدگی بهترین روش برای عایق‌بندی لوله‌های فولادی و پر کردن فضای بین دو آنهاست.