انواع شیرآلات چدنی و کاربرد آنها
فهرست مطالب
انواع مختلفی از شیرآلات صنعتی در بازار وجود دارد که معمولا بر اساس فاکتورهای متعدد به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. یکی از معیارها مهم برای دسته‌بندی شیرآلات صنعتی، جنس بدنه آنهاست. بر این اساس شیرآلات به سه دسته چدنی، فولادی و برنجی تقسیم می‌شوند. در این مقاله به صورت تخصصی در مورد شیرآلات صنعتی چدنی و ویژگی‌ها و انواع این محصول صحبت می‌کنیم.
شیرآلات چدنی چیست؟
چدن نوعی آلیاژ است که از ترکیب ۹۶ تا ۹۸ درصد آهن، ۲ تا ۴ درصد کربن و مقدار کمی سیلیکون ساخته شده است. این فلز تحمل دمایی قابل توجهی دارد و می‌تواند دمای بیش از 2100 درجه فارنهایت (1150 درجه سانتی‌گراد) را به خوبی تحمل کند. در مورد میزان تحمل فشار این ماده می‌توان گفت که استحکام چدن در برابر فشار، به کلاس آن بستگی دارد. چدن فلزی قوی است و معمولا حتی پس از پشت سر گذاشتن ارتعاشات شدید آسیبی نمی‌بیند. ایراد اصلی شیرآلات چدنی این است که اصلا انعطاف‌پذیر نیستند و تقریبا هر گونه خمشی باعث ترک خوردن چدن و بی‌مصرف شدن آن می‌شود.
یکی از مزایای عالی چدن این است که در مقایسه با دیگر فلزات خیلی گران نیست و معمولا مقرون‌به‌صرفه‌ترین فلز برای تولید شیرآلات صنعتی محسوب می‌شود. قیمت شیر چدنی به حدی اقتصادی است که این محصول را به یک جایگزین مستحکم برای شیرآلاتی تبدیل کرده است که برای خرید آنها به بودجه زیادی نیاز است.
اصلی‌ترین ویژگی‌های شیرهای چدنی
دوام بالا، سهولت در نصب و قیمت مناسب سه ویژگی اصلی شیرآلات چدنی هستند که در ادامه بیشتر در مورد آنها توضیح می‌دهیم
دوام و ماندگاری: چدن یک ماده قوی است که می‌تواند فشارهای بالا را نیز به خوبی تحمل کند. با این حال هنگامی که فشار سیال داخل لوله از فشار اسمی شیر یا لوله چدنی بیشتر شود؛ ممکن است خم شده و ترک بخورد. چدن تقریبا از نظر انعطاف‌پذیری صفر است و این به این معنی که در صورت خم شدن ترک می‌خورد. ضمن اینکه چدن به مرور زمان زنگ می‌زند. بنابراین باید تعمیر و نگهداری منظم روی خطوطی که از این جنس شیرآلات در آن استفاده شده است انجام شده تا تاسیسات از خوردگی در امان بمانند.
سهولت در نصب: شیرهای چدنی معمولا با استفاده از فلنج روی لوله پیچ می‌شوند. انجام عملیات جوش‌کاری روی این شیرآلات سخت است اما غیرممکن نیست. بهترین روش نصب شیرآلات چدنی استفاده از فلنج است؛ زیرا این شیوه اتصال هم برای خطوط فشار بالا و هم برای خطوط فشار پایین کاربرد دارد.
قیمت مناسب: شیرآلات چدنی به دلیل فرآیند ساخت ساده‌تر، در مقایسه با سایر شیرآلات صنعتی، به میزان قابل توجهی در هزینه‌های اجرای پروژه صرفه‌جویی می‌کنند. در واقع قیمت شیر چدنی نسبت به نوع فولادی و برنجی این محصول بسیار پایین‌تر است.
انواع شیرآلات چدنی
شیرآلات چدنی از پرکاربردترین شیرآلات صنعتی موجود در بازار هستند. از این محصولات می‌توان در سیستم‌های انتقال آب و خطوط آبرسانی، سیستم‌های فاضلاب و اجرای خطوط در صنایع پالایشگاهی استفاده کرد. کارکرد اصلی این محصولات، کنترل جریان سیالات و قطع و وصل کردن این جریان در خط می‌باشد. شیرهای چدنی از جهات مختلف به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- شیر کشویی چدنی
- شیر پروانه‌ای چدنی
- شیر یکطرفه چدنی
- شیر فشارشکن چدنی
از شیرهای کشویی و پروانه‌ای برای انتقال سیالاتی که جریان آنها نیاز به قطع و وصل شدن مکرر دارند استفاده می‌شود. این محصولات در مقایسه با دیگر مدل‌ها، گزینه مناسب‌تری برای استفاده در خطوطی هستند که باید دائما جریان در آنها باز و بسته شود. این در حالی است که از شیرهای چدنی یکطرفه فقط می‌توان در مسیرهای یکطرفه استفاده کرد. در حقیقت این شیرها اجازه نمی‌دهند که سیال در خط برگشت داشته شود و عبور در آنها تنها در یک لوله هدایت می‌شود. شیرهای فشارشکن نیز کاربرد بسیار جالبی دارند. از این شیرها برای محافظت و کنترل فشار در لوله‌ها استفاده می‌شود. با استفاده از این شیرآلات نیازی نیست که نگران ایمنی تجهیزات در زمان که فشار کارکردی در خط بالاست باشید.
دلایل برتری شیرآلات چدنی چیست؟
شیرآلات صنعتی بسته به شیوه تولید و مکانیزم عملکردی خود، کاربردهای مشخصی در صنایع مختلف دارند. در کنار این کاربردها، هر کدام از این محصولات دارای مزایا و معایب اختصاصی می‌باشند. بنابراین همیشه به مشتریان توصیه می‌شود که قبل از خرید هر نوع شیری، جنبه‌های فنی مختلف آن را بررسی کنند. شیرآلات چدنی به دلیل مزایایی که در ادامه توضیح می‌دهیم؛ نسبت به سایر شیرآلات صنعتی برتری دارند:
- استفاده از ترکیب کربن، آهن و سیلیسیم در ساخت این فلز باعث شده که مقاومت بالایی در برابر خوردگی و پوسیدگی داشته باشد.
- برای خطوط انتقال آب بهترین گزینه شیرآلات چدنی است؛ زیرا این محصولات در برابر ضربه و اکسیده شدن بسیار مقاوم هستند.
- قیمت شیر چدنی بسیار مناسب بوده و از کیفیت خوبی نیز برخوردار می‌باشد. به همین خاطر تقاضا برای خرید این محصولات در بازار به شدت بالاست.
- شیر آلات چدنی با استفاده از فلنج بسیار آسان و ساده نصب می‌شوند.
شیرآلات چدنی فلنج‌دار
این مدل از شیرآلات چدنی دارای دو کفه فلنج هستند و کاربرد اصلی آنها در خطوط انتقال آب و فاضلاب، پروژه‌های ساختمانی و سیستم‌های آبرسانی است. البته در سیستم‌های آبیاری کشاورزی نیز به وفور از شیرآلات چدنی فلنج‌دار استفاده می‌شود. با این وجود می‌توان به جرات گفت که شیرآلات چدنی فلنج‌دار یکی از پر مصرف‌ترین شیرآلات صنعتی موجود در بازار هستند.
مزایای شیرآلات چدنی فلنج‌دار چیست؟
مزایای شیرآلات چدنی فلنج‌دار به طور خلاصه عبارتند از:
- به دلیل مقاومت بالا نیاز به سرویس، تعمیر و نگهداری خاصی ندارند.
- هم می‌توان برای انتقال مایعات و هم برای انتقال گازها از این شیرآلات استفاده کرد.
- قیمت مناسب این شیرآلات، حجم فروش آنها را به شدت بالا برده است.
- عمر طولانی دارند و می‌توانند در شرایط ایده‌آل تا سال‌ها بدون مشکل کار کنند.
- محدودیتی در جنس سیالی که قرار است در خط جریان داشته باشد وجود ندارد و می‌توان برای خطوط انتقال سیالات مختلف از این شیرآلات استفاده کرد.
- قابلیت نصب با استفاده از فلنج، هم استفاده از این شیرآلات را ساده کرده و هم زمان لازم برای نصب را به شدت کاهش داده است.
- به راحتی می‌توان شیرهای فلنجی را باز و بسته کرد.
