مهمترین کاربردهای لوله استیل در صنایع غذایی چیست؟

یکی از مهم‌ترین الزاماتی که کارخانه‌های صنایع غذایی و تولید محصولات خوراکی و حتی شرکت‌های دارویی باید در خطوط تولید خود به آن پایبند باشند؛ سلامت محصولات است. از آنجایی که در این خطوط معمولا از تجهیزاتی استفاده می‌شود که با فلز ساخته شده‌اند؛ باید تا جایی که ممکن است از ترکیب مواد شیمیایی موجود در فلز با مواد غذایی جلوگیری شود. بهترین اقدامی که می‌توان برای جلوگیری از آلوده شدن مواد خوراکی با فلزات انجام داد؛ استفاده از فلزاتی برای ساخت تجهیزات کارخانه است که حداقل قدرت ترکیب‌شوندگی با مواد غذایی را دارند. استیل گرید خوراکی دقیقا همین ویژگی را دارد. این استیل هم به سادگی ضدعفونی می‌شود و هم قابلیت ترکیب با مواد خوراکی را ندارد.

چرا در ساخت تجهیزات صنایع غذایی استفاده از لوله استیل توصیه می‌شود؟

محصولاتی که در کارخانه‌های مواد غذایی تولید می‌شوند و قرار است ما آنها را به صورت خوراکی استفاده کنیم؛ در مراحل مختلف فرآوری خود با فلزاتی که بدنه اصلی تجهیزات کارخانه را تشکیل می‌دهند تماس پیدا می‌کنند. بنابراین برای جلوگیری از هر گونه انتقال عناصر مضر موجود در این فلزات به مواد غذایی، درک نوع برهم‌کنش این دو و همچنین انتخاب فلز مناسب برای ساخت دستگاه‌های تولید، تجهیزات حمل و ماشین‌آلات بسته‌بندی بسیار ضروری است. تحقیقات متعددی در سراسر جهان انجام شده که در آنها تاثیر فلزات و آلیاژهای مختلف مورد استفاده در مراحل مختلف فرآوری مواد غذایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این تحقیقات نشان داده‌اند که همیشه مقداری از این عناصر فلزی موجود در آلیاژ تجهیزات کارخانه، ممکن است طی مراحل تهیه و پخت محصولات آزاد شده و با مواد خوراکی ترکیب شود. به منظور مهار تاثیر این عناصر، شورای اروپا فاکتوری را به نام محدودیت انتشار ویژه مجاز (SRL) تعیین کرده که بر اساس آن میزان فلزی که طی مراحل تولید وارد مواد غذایی می‌شود اندازه‌گیری خواهد شد.

در واقع عددی که تحت عنوان SRL در این استاندارد به آن اشاره شده است؛ حداکثر مقدار مجاز یک یون فلزی یا یون متالوئید معین (بر حسب میلی‌گرم) موجود در هر کیلوگرم از یک ماده یا محصول خوراکی است. بر اساس این استاندارد که در تمام کارخانه‌های اروپایی رعایت آن الزامی است؛ فلزات و آلیاژهای مورد استفاده در ماشین‌آلات و تجهیزاتی که در تماس با غذا هستند باید با محدودیت‌های انتشار خاص (SRL) مطابقت داشته باشند. محدودیت SRL بر اساس عناصر آلیاژی مختلف تعیین شده است. به عنوان مثال حد مجاز SRL برای نیکل 0.14 میلی‌گرم و برای کروم 0.250 میلی گرم در هر کیلوگرم ماده خوراکی است.

کاربرد گریدهای مختلف لوله استیل در صنایع غذایی

لوله استیل از نوعی فولاد ضد زنگ با آلیاژ خاص تولید می‌شود که به دلیل مقاومت ذاتی در برابر خوردگی، در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد. به طور کلی فولاد ضد زنگ را می‌توان بدون خراب شدن و فرسایش ناشی از نظافت به راحتی تمیز و استریل کرد. همچنین هیچ رنگ و طعمی به غذا نمی‌دهد و همین ویژگی خرید مقاطع مختلف استیل مانند خرید لوله استیل را برای صنایع غذایی ایده‌آل کرده است.

لوله‌های استیلی که در بازار وجود دارند را بر اساس فاکتورهای مختلفی می‌توان طبقه‌بندی کرد. اما معمولا از فاکتور گرید برای دسته‌بندی این محصولات استفاده می‌شود. اکثر گریدهای استیل مورد استفاده در کارخانه‌های تولید مواد غذایی حاوی حدودا 16 تا 18 درصد کروم هستند. این آلیاژ مقاومت زیادی در برابر خوردگی در اثر تماس با طیف گسترده‌ای از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها دارد. ایده‌آل‌ترین درصد کروم موجود در لوله استیل نیز همین 16 تا 18 درصد است.

استیل آستنیتی

به طور کلی از گریدهای آستنیتی این نوع فولاد در ساخت کارد و چنگال، ظروف مخصوص نگهداری غذا و ظروف آشپزخانه استفاده می‌شود. از دیگر کاربردها لوله استیل می‌توان به لوله‌کشی انتقال سیالات خوراکی در تجهیزات کارخانه و تانکرهای حمل شیر اشاره کرد. هر چقدر نمره آستنیتی لوله بالاتر باشد؛ برای نگهداری و حمل و نقل مواد غذایی و نوشیدنی‌های خورنده مناسب‌تر است. گریدهای حاوی مولیبدن به ویژه در برابر مواد غذایی حاوی نمک مقاومت بالاتری دارند. به عنوان مثال لوله ساخته شده از استیل گرید 316L به دلیل کاربرد متنوعی که در صنایع غذایی دارد به عنوان “گرید مواد غذایی” شناخته می‌شود. علاوه بر این لوله استیل گرید 304L نیز یک لوله بسیار محبوب برای استفاده در صنایع غذایی است.

استیل فریتی

ویژگی خاص فولاد ضد زنگ فریتی مغناطیسی بودن آن است به همین خاطر از این نوع استیل بیشتر در تولید لوازم خانگی مانند ماشین ظرفشویی، یخچال و فر استفاده می‌شود. گرید 430 از این نوع فولاد نیز مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد و هر جایی که در کارخانه نیاز باشد تجهیزاتی نصب شود که در تماس با مواد خورنده هستند از این گرید لوله استیل استفاده می‌شود. یکی دیگر از مزایای این گرید مقرون‌به‌صرفه بودن آن است. قیمت لوله استیل گرید 430 به طور قابل توجهی کمتر از گریدهای آستنیتی است؛ بنابراین این ویژگی لوله استیل 430 را به یک انتخاب ارزان و مقاوم برای استفاده در صنایع غذایی و ساخت تجهیزات کارخانه‌های تولید مواد خوراکی تبدیل کرده است. این لوله‌ها به ویژه در محیط‌های بسیار اکسیدکننده مانند خطوط تولیدی که در آنها از اسید نیتریک استفاده می‌شود عملکرد عالی داشته و مقاومت خوبی در برابر ترک خوردگی ناشی از استرس دارند. با این حال شکل‌پذیری ضعیف استفاده از این نوع لوله در صنایع غذایی را محدود کرده است.

استیل مارتنزیتی

گریدهای مارتنزیتی دارای مقدار بیشتری کربن هستند. این نوع فولاد ضد زنگ با عملیات حرارتی قابل سخت شدن است و هر جا که نیاز به مقاومت در برابر سایش باشد از آن استفاده می‌شود. استیل گرید 420 یک گرید محبوب برای ساخت تیغه چاقو است. معمولا چاقوهای با کیفیتی که تیزی خود را حتی پس از استفاده طولانی مدت حفظ می‌کنند از این نوع استیل استفاده می‌شود.

استیل دوبل

آخرین گروه از استیل‌های مناسب برای استفاده در صنایع غذایی فولادهای ضد زنگ دوبل است که از خانواده فولادهای زنگ نزن محسوب می شوند. این محصولات به گریدهای آستنیتی-فریتی نیز شهره هستند؛ زیرا ساختار متالورژیکی آنها از دو فاز آستنیت و فریت به نسبت تقریبا مساوی تشکیل شده است.

گریدهای دوبل برای تجهیزات خطوط تولید مواد غذایی خورنده به دیگر گریدها ترجیح داده می شوند زیرا مقاومت بالایی در برابر خوردگی ناشی از محلول‌های نمکی در دماهای بالا دارند. گریدهای آستنیتی-فریتی نسبت به گریدهای آستنیتی مقاومت بالاتری در برابر خوردگی تنشی، ترک خوردگی، شکاف و ایجاد حفره دارند. از جمله کاربردهای این نوع لوله استیل می‌توان به ساخت خطوط تولید ساخت انواع کاستارد و سرکه، سس، پنیر و کارخانه های کنسرو ماهی اشاره کرد.

انواع لوله استیل مورد استفاده در صنایع غذایی

همانطور که اشاره شد از لوله استیل به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و آلودگی به وفور برای ساخت خطوط تولید کارخانه‌های مواد غذایی استفاده می‌شود. برخی از انواع لوله‌ها و تجهیزات استیلی که در صنایع غذایی و دارویی قابل استفاده هستند عبارتند از:

لوله استیل بدون درز

این محصول برای انتقال مواد غذایی در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا به نسبت دیگر لوله‌ها در برابر خوردگی و آلودگی بسیار مقاوم بوده و به دلیل عدم وجود درز روی بدنه خود، احتمال نفوذ مواد خارجی به داخل لوله را به شدت کم می‌کند. ضمن اینکه سطح صاف و صیقلی بدنه این نوع لوله استیل باعث می‌شود که به راحتی تمیز و عاری از هر گونه میکروب و باکتری شود.

لوله استیل درزدار

از نوع درزدار این محصول نیز می‌توان برای انتقال سیالات پرفشار مانند آب، گاز و بخارات مختلفی که در صنعت غذایی کاربرد دارند استفاده کرد. این مدل لوله نیز مانند لوله‌های مانیسمان یا بدون درز، دارای سطحی صیقلی هستند که به راحتی پاک می‌شود.

استفاده از لوله استیل در تجهیز کارخانه‌های صنایع غذایی چه مزایایی دارد؟

استیل و هر محصولی که با این فلز تولید شود؛ به دلیل داشتن خصوصیات ضد خوردگی و مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون و تغییرات شیمیایی گزینه‌ای عالی برای تجهیز کارخانه‌های تولید مواد غذایی و نوشیدنی‌ها هستند. بنابراین اکثر کارخانه‌های تولید و بسته‌بندی مواد خوراکی، تجهیزات و ماشین‌آلاتی دارند که با استفاده از ورق و لوله استیل ساخته شده‌اند. سطح این فلز بسیار صاف و یکدست است. به همین خاطر قابلیت شستشو و ضدعفونی‌کنندگی دارد و حتی می‌توان با استفاده از آن محصولاتی مانند وسایل پزشکی و ابزارهای آشپزخانه نیز تولید کرد. علاوه بر این، لوله استیل قابلیت بازیافت و ظاهری زیبا و جذاب دارد. از مقاومت در برابر حرارت نیز به عنوان یکی دیگر از مزایای لوله‌های استیل می‌توان نام برد.

قیمت لوله استیل صنایع غذایی

برای خرید اینترنتی لوله استیل و اطلاع از قیمت روز این محصول، باید به فاکتورهای مختلفی از جمله قطر، ضخامت دیواره و نوع استیلی که در ساختش مورد استفاده قرار گرفته است توجه کنید. در واقع قیمت امروز لوله استیل تابعی از فاکتورهای مختلف زیر است: